24/1/09

Revolutionary Road (2008) (19 στα 20)

Η ταινία είναι μια βαθύτατη και εναργέστατη ανατόμηση των σχέσεων. Τοποθετημένη στα μακρινά '50ς κι όμως τόσο διαχρονική και επίκαιρη, -φαντάζομαι ότι το μυθιστόρημα θα ήταν ακόμη πιο πρωτοποριακό σε εκείνη την εποχή.

Σε κάθε ζευγάρι το ζήτημα είναι η συγ-χώρηση. Να συγχωρέσεις σημαίνει να χωρέσεις μαζί με τον άλλο. Είναι ο συντονισμός, το φτιάξιμο ενός κοινού χώρου, και οι δύο να δουλέψουν προς τους ίδιους στόχους. Τι δεν δούλεψε; Η ταινία το δείχνει εκπληκτικά βήμα βήμα. Τόσο καλά που νομίζω ότι πάρα πολλά ζευγάρια μπορούν να βρουν σε αυτήν την ταινία στοιχεία από την δική τους ζωή.

************προειδοποίηση spoiler: Αποκαλύπτεται η πλοκή και το τέλος της **************************
Νομίζω ότι η ταινία εστιάζει κυρίως στην ανδρική αδράνεια και μη ανάληψη. Η Άπριλ (Κέιτ Γουίνσλετ) επενδύει πολύ πάνω στην κοινή ζωή με τον Φρανκ (Ντι Κάπριο). Αυτός φαίνεται εξ αρχής να μην βάζει τα όνειρά του στην κοινή ζωή τους. Δεν συμμερίζεται το όνειρο της Άπριλ για μια επιτυχία στην ηθοποιία. Όταν η σχέση είναι βαλτωμένη, αυτός ψάχνει την επιβεβαίωση εκτός σχέσης σε άλλη γυναίκα, με την οποία δεν έχει σχέση ισότιμη. Τι φταίει από την αρχή πιο πολύ το φανταζόμαστε, παρά το βλέπουμε. Παίζει αποφασιστικό ρόλο ο off χρόνος, όπως παρατηρεί ο kioy. Στο θέμα του Παρισιού o Φρανκ το παλεύει, το παλεύει αρκετά. Αλλά έρχεται αυτή η εγκυμοσύνη, που όπως ερμηνεύεται εκ των υστέρων πράγματι ήταν σαν ένας τρόπος του Φρανκ να ακυρώσει το σχέδιο. Πράγματι, φαίνεται σαν ο Φρανκ να μην μπορούσε να βρει άλλον τρόπον να επιβεβαιώσει τον ανδρισμό του, παρά μόνο "γκαστρώνοντας".

Ένα αποφασιστικό σημείο ήταν νομίζω όταν έρριξε και εντόπισε αντικειμενικοποιητικά το φταίξιμο στην Άπριλ. Της είπε αν νομίζει ότι χρειάζεται "ψυχιατρική υποστήριξη". Εκεί δεν ανέλαβε την κοινή ευθύνη ως ανήκων σε σχέση για μια κοινή αποτυχία, ή αλλαγή. Εκεί έρριξε το μπαλάκι ότι φταίει η άλλη που είναι "τρελή" και δεν ξέρει τι θέλει. Κι εκεί βέβαια φαίνεται ότι το Παρίσι δεν ήταν Η σωτηρία, ούτε leaving out. Για την Άπριλ ήταν "leaving/living in" (ποια η σωστή ορθογραφία;), ήταν μια νέα αρχή κάπου, όχι αυτοσκοπός ή απόδραση. Θα μπορούσε και στην Αμερική να γινόταν αυτό το ξεκίνημα. Αλλά όχι από την στιγμή που ο Φρανκ έβλεπε το θέμα απλώς στους όρους ότι η Άπριλ είναι μια τρελή που χρειάζεται "ψυχιατρική υποστήριξη".

Ο Φρανκ φαίνεται να έχει μια διαρκή ανωριμότητα, που είναι αρκετά χαρακτηριστικά αντρική. Νομίζω ότι οι περισσότεροι ή και όλοι οι άντρες βρίσκονται στην θέση του Φρανκ ή ίσως αφορμώνται από την αφετηρία του Φρανκ, και μετά κάποιοι καταφέρνουν να αλλάξουν
μέσα από την σχέση, ενώ κάποιοι, πιθανόν οι περισσότεροι, όχι. Αυτήν την ανδρική ανωριμότητα στην αφετηρία τουλάχιστον, η ταινία την δείχνει πολύ καλά. Δείχνει καλά πώς μια γυναίκα τοποθετεί πολύ περισσότερη επένδυση στην εξέλιξη, το ξανανιώσιμο του άντρα, και μέσω αυτού στην εξέλιξη της σχέσης. Τελικά είναι μια ταινία που δείχνει περισσότερο την ανδρική αδυναμία και ανωριμότητα, με ρεαλιστικό πάντως τρόπο.

Η αδυναμία του Φρανκ να φτιάξει τον κοινό χώρο με την Άπριλ φαίνεται σε πολλές πολύ χαρακτηριστικές σκηνές. Ψάχνει για εύκολες και φτηνές επιβεβαιώσεις. Και στην αρχή με την γραμματέα. Αλλά κι όταν ομολογεί στην γυναίκα του ότι την απάτησε, το κάνει, όταν αυτό δεν εξυπηρετεί τίποτα, παρά μόνο να τονίσει ότι αυτός και καλά είναι ο άντρακλας, που θα έπρεπε και να τον επιθυμήσει η άλλη. Εξαιρετικά διεισδυτικά τα σχόλια της Άπριλ σ' αυτήν την σκηνή που του λέει "γιατί τώρα;", εννοώντας: "Γιατί μου το λες τώρα;". Σε ό,τι αφορά στο παιδί που φέρεται η Άπριλ να μην το θέλει, ο Φρανκ και πάλι εντοπίζει στην Άπριλ το φταίξιμο, χωρίς να αναλάβει αυτός την σχέση, αλλά μιλώντας με αφηρημένες ηθικές αρχές.

Και βέβαια, την αλήθεια την λέει ο τρελός, που μοιάζει με τους "σαλούς" της ορθόδοξης παράδοσης.
Και τελικά της λέει ότι δεν θέλει το παιδί, μόνο τότε που είναι η στιγμή που δεν έπρεπε να της το πει. Και την σπρώχνει στην απόφασή της. Και στην τελευταία σκηνή με το καλό αστικό πρωινό. Ο Φρανκ χωρίς καμιά ενσυναίσθηση. Είναι στην κοσμάρα του. Εκλαμβάνει την παραίτηση της Άπριλ σαν εκπλήρωση δήθεν της αρμονίας που έψαχναν. Είναι εξαιρετικά αμήχανος και μη αποφασιστικός, μη αναληπτικός της μοίρας του ζευγαριού.

Τελικά, χρειάζομαι να δω άλλη μία την ταινία για να καταλάβω την τελευταία σκηνή. Το ότι χαιρετά τα παιδιά κλίνει προς το ότι ήταν αυτοκτονία. Αλλά δεν είμαι σίγουρος. Μπορεί να ήταν και ατύχημα. Αλλά πιστεύω ότι σε κάθε περίπτωση ήταν μάλλον πράξη απελπισίας. Νομίζω ότι η Άπριλ μάλλον δεν έβλεπε το μέλλον της πιο μακριά με κάποιον άλλο άντρα/ οικογένεια/ σπιτικό. Νομίζω ότι είχε την ψυχολογία κάποιου που σκοτώνεται, που σκοτώνει την ζωή μέσα του. Τώρα αν ήθελε σίγουρα και την δική της ζωή να αυτοχειρήσει δεν είμαι σίγουρος. Αλλά ήταν μια πράξη μηδενιστική απότοκο αποκοπής της ελπίδας κι όχι κάποιου σχεδιασμού για το μέλλον.

Η Γουίνσλετ σε συγκλονιστική ερμηνεία. Ο Ντι Κάπριο στην καλύτερη ερμηνεία του που έχω δει έως τώρα, εξακολουθώ να μην έχω ακόμη πειστεί ότι πρόκειται για μεγάλο ηθοποιό, πάντως ταίριαξε στον ρόλο και εδώ "το είχε". Δεν βρίσκω "θεατρική" την ταινία. Η φωτογραφία της όντως ήταν εξαιρετική και είχε μια εξαιρετική αισθητικοποίηση της Αμερικής των '50ς. Εν κατακλείδι μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς!

9 σχόλια:

kioy είπε...

Κααλησπέρα φίλε μου!
Πολύ ωραίο το κείμενο σου αποδομώντας ορισμένα πολύ σημαντικά κομμάτια της ταινίας.

Προσωπικά δε βλέπω την Winslet τόσο θετικά, αν και στην πρώτη προβολή -όντας παρομοίως ονειροπόλος- βρήκα κομματιασμένο και ταυτισμένο τον εαυτό μου μέσα της. Και λέω δε τη βλέπω τόσο θετικά, γιατί σταδιακά διαφαίνεται, πως δεν επιθυμεί την από κοινού γεύση του ονείρου μέσα από μια ιδανική σχέση. Αλλά την (προσωπική) εγκατάλειψη του κυνικού και στείρου τρόπου ζωής της μικροαστικής πραγματικότητας. Χαρισματική η σκηνή του τρελού -από μηχανής θεού- που κατηγορεί ευθέως την ψυχρή Καιτούλα, και οριοθετεί το πρόβλημα στην έλειψη σύμπλευσης, επικοινωνίας, στην έλειψη αγάπης.

Βεβαίως και τρέφω αρνητικότερα συναισθήματα για τον Di Caprio που προσωποποιεί την δίαβρωση και την αλλοτρίωση σε έναν κόσμο που, υπόσχεται τεχνηέντως αγορασμένη ευτυχία!

Θα ήελα να σταθώ λίγο στο σημείο που αναφέρεσαι για ανδρική ανωριμότητα. Βρίσκεις φυλετικό σχόλιο εδώ; Παρατήρησα και εγώ αυτή την ανωριμότητα, ή την πνευματική υστέρηση στον τρόπο που χειρίζεται-αντιμετωίζει τις καταστάσεις ο Di Caprio. Αλλά δεν το βρήκα ως φυλετικό σχόλιο. Αλλά ως ένα καυστικό σχόλιο του mendes πάνω στον "συνηιθισμένο" άνθρωπο. Που έχωντας εναποθέσει τη ζωή του στο "μέσο ρεύμα" αδυνατεί να επικοινωνεί με την αλήθεια των καταστάσεων. Αλλά και με το περιβάλλον του. Και αυτή η ανωριμότητα, ΄΄οπως τη χαρακτηρίζεις, μοιάζει αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας του ευησηχασμένου ανθρώπου...

Εκπληκτικές και οι 2 ερμηνείες!

υγ. Σε ευχαριστώ για την αναφορά σου!

lafkadio είπε...

Ναι, για να υπάρχει ένα πρόβλημα σε μια σχέση χρειάζονται δύο άνθρωποι, συνήθως δεν είναι μόνο ένας που οδηγεί στην δυσλειτουργία.

Και οπωσδήποτε υπάρχει και το σχόλιο για το αμερικανικό (μικροαστικό) όνειρο, των "καλοβλαμμένων" μικροαστών, που λέει κι η έκφραση. Παρεμπιπτόντως, έχει πλάκα πως στη λογοτεχνία αυτών των δύο τριών δεκαετιών αρκούσε να είσαι ένας ακραίος λούζερ αλήτης (με την καλή έννοια)για να γίνεις γνωστός, τόσο λαχτάρα είχαν οι άνθρωποι για αυτήν την υπέρβαση της μίζερης ζωής τους, βλ. Κέρουακ, Μπουκόφσκι (ο αγαπημένος μου). Αλλά νομίζω ότι η παρούσα ταινία είναι πιο διαχρονική και εστιάζουσα στις πιο διαχρονικές σταθερές των σχέσεων από ό,τι λ.χ. η επίσης αριστουργηματικά δοσμένη ιστορία της Τζουλιάν Μουρ στις Ώρες.

Ανώνυμος είπε...

Θα διαφωνήσω λίγο ως προς ερμηνεία Di Caprio. Γενικά μου αρέσει το τυπάκι αλλά εδώ δεν νομίζω ότι έφτασε σε τόσο υψηλά επίπεδα. Η Winslet πολύ καλή αλλά θέλω να δω και Reader.
Σε όλα αυτά που λέτε πάνω κάτω συμφωνώ αν και νομίζω ότι μία ανάγνωση του βιβλίου θα βοηθούσε πολύ. Όσο για το αν είναι αυτοκτονία νομίζω πως όχι. Αλλά είναι μία πράξη απελπισίας γνωρίζοντας από πριν ότι μπορέι να στοιχίσει και την ιδια της τη ζωή.
Πολύ καλή ταινία.

lafkadio είπε...

Κι εγώ αυτό πιστεύω για το τέλος της ταινίας.

Τον Ντι Κάπριο τον έχω δει σε οκτώ ταινίες, μάλλον τις πιο σημαντικές του, και για πρώτη φορά μπορώ να πω ότι μου άρεσε. Σ' όλες τις άλλες δεν μπορώ να πω ότι συμφώνησα με φίλους που λένε ότι "όσο πάει και ωριμάζει κτλ", εδώ ίσως είδα μια υποκριτική ωρίμαση.

theachilles είπε...

Δηλαδή στπ Aviator και στο Departed ήταν υποκριτικά ανώριμος;

Εγώ πάντως δεν καταλαβαίνω τι πάει να πει ωρίμασε. Από παιδί δίνει συγκλονιστικές ερμηνείες και η προσωπικότητά του αποδεικνύεται από το γεγονός πως μετά την μεγαλύτερη εισπρακτική ταινία όλων των εποχών, αποφάσισε να γίνει πιο επιλεκτικός και να προστατεύσει το ταλέντο του. Εκεί που ο Jude Law και ο Brad Pitt θα είχαν παίξει σε δέκα ταινίες τον επόμενο ακριβώς χρόνο, ο Di Caprio έχει παίξει σε δέκα ταινίες τα τελευταία έντεκα χρόνια.

lafkadio είπε...

Ναι, την άποψη ότι "όσο πάει κι ωριμάζει" την ανέφερα ως κοινότυπη, κλισέ. Συμφωνώ για το ότι δείχνει προσωπικότητα στις επιλογές και την πορεία του, αλλά δεν ξέρω, βρε Αχιλλέα, στο Aviator μου φάνηκε οικτρός. Δηλ. μου φάνηκε ότι μόνος του έθαψε όλη την ταινία. Και στο Departed απλά μέτριος, όπως και στον Τιτανικό. Δεν ξέρω, είναι θέμα γούστου; Εδώ στο Revolutionary δεν μπορώ να πω κι ότι ενθουσιάστηκα, αλλά ταίριαξε καλά με τον ρόλο και το πάλεψε εκφραστικά. Γενικά πείθανε μαζί με την Καιτούλα, γι' αυτό που ήθελε η ταινία να δείξει...

theachilles είπε...

Στο Aviator δίνει οικτρή ερμηνεία;;; Δώστου άλλη μια ευκαιρία lafkadio, είναι από τις σημαντικότερες ερμηνείες της δεκαετίας και σίγουρα από τις σημαντικότερες ταινίες. Τίποτα δεν το χαντακώνει!

Unknown είπε...

Αν και απέχω πολύ απ΄το να θεωρώ τον Di Caprio μεγάλο ηθοποιό - μια μικρή γενιά πως να βγάλει μεγάλους;- οφείλω να απορήσω με την θεώρησή σου της ερμηνείας στο Aviator ως "οικτρής" (!)
Κάπου πρέπει να υπάρχει μια κάποια μέτρηση της σχετικότητας του γούστου μας. Ή έστω της έντασης του χαρακτηρισμού.

Φυσικά, αντιλαμβάνομαι ότι δεν σου πάει η φάτσα με τίποτα, αλλά ρε φίλε...

lafkadio είπε...

Φευ, διαφωνώ εδώ διπλώς, τον θεωρώ μέτριο σε μια καλή γενιά (μικρή, ίσως, αλλά καλή!). Και σε αντίθεση με άλλες διαφωνίες μας, λ.χ. περί Αγγελόπουλου, όπου έχω μεγάλη προθυμία να ξαναδώ τις ταινίες του με νέο μάτι ύστερα απ' τις συζητήσεις μας, το "Aviator" δεν πρόκειται να το ξαναδώ!...