Revolutionary Road (2008) (19 στα 20)

Η ταινία είναι μια βαθύτατη και εναργέστατη ανατόμηση των σχέσεων. Τοποθετημένη στα μακρινά '50ς κι όμως τόσο διαχρονική και επίκαιρη, -φαντάζομαι ότι το μυθιστόρημα θα ήταν ακόμη πιο πρωτοποριακό σε εκείνη την εποχή.

Σε κάθε ζευγάρι το ζήτημα είναι η συγ-χώρηση. Να συγχωρέσεις σημαίνει να χωρέσεις μαζί με τον άλλο. Είναι ο συντονισμός, το φτιάξιμο ενός κοινού χώρου, και οι δύο να δουλέψουν προς τους ίδιους στόχους. Τι δεν δούλεψε; Η ταινία το δείχνει εκπληκτικά βήμα βήμα. Τόσο καλά που νομίζω ότι πάρα πολλά ζευγάρια μπορούν να βρουν σε αυτήν την ταινία στοιχεία από την δική τους ζωή.

************προειδοποίηση spoiler: Αποκαλύπτεται η πλοκή και το τέλος της **************************
Νομίζω ότι η ταινία εστιάζει κυρίως στην ανδρική αδράνεια και μη ανάληψη. Η Άπριλ (Κέιτ Γουίνσλετ) επενδύει πολύ πάνω στην κοινή ζωή με τον Φρανκ (Ντι Κάπριο). Αυτός φαίνεται εξ αρχής να μην βάζει τα όνειρά του στην κοινή ζωή τους. Δεν συμμερίζεται το όνειρο της Άπριλ για μια επιτυχία στην ηθοποιία. Όταν η σχέση είναι βαλτωμένη, αυτός ψάχνει την επιβεβαίωση εκτός σχέσης σε άλλη γυναίκα, με την οποία δεν έχει σχέση ισότιμη. Τι φταίει από την αρχή πιο πολύ το φανταζόμαστε, παρά το βλέπουμε. Παίζει αποφασιστικό ρόλο ο off χρόνος, όπως παρατηρεί ο kioy. Στο θέμα του Παρισιού o Φρανκ το παλεύει, το παλεύει αρκετά. Αλλά έρχεται αυτή η εγκυμοσύνη, που όπως ερμηνεύεται εκ των υστέρων πράγματι ήταν σαν ένας τρόπος του Φρανκ να ακυρώσει το σχέδιο. Πράγματι, φαίνεται σαν ο Φρανκ να μην μπορούσε να βρει άλλον τρόπον να επιβεβαιώσει τον ανδρισμό του, παρά μόνο "γκαστρώνοντας".

Ένα αποφασιστικό σημείο ήταν νομίζω όταν έρριξε και εντόπισε αντικειμενικοποιητικά το φταίξιμο στην Άπριλ. Της είπε αν νομίζει ότι χρειάζεται "ψυχιατρική υποστήριξη". Εκεί δεν ανέλαβε την κοινή ευθύνη ως ανήκων σε σχέση για μια κοινή αποτυχία, ή αλλαγή. Εκεί έρριξε το μπαλάκι ότι φταίει η άλλη που είναι "τρελή" και δεν ξέρει τι θέλει. Κι εκεί βέβαια φαίνεται ότι το Παρίσι δεν ήταν Η σωτηρία, ούτε leaving out. Για την Άπριλ ήταν "leaving/living in" (ποια η σωστή ορθογραφία;), ήταν μια νέα αρχή κάπου, όχι αυτοσκοπός ή απόδραση. Θα μπορούσε και στην Αμερική να γινόταν αυτό το ξεκίνημα. Αλλά όχι από την στιγμή που ο Φρανκ έβλεπε το θέμα απλώς στους όρους ότι η Άπριλ είναι μια τρελή που χρειάζεται "ψυχιατρική υποστήριξη".

Ο Φρανκ φαίνεται να έχει μια διαρκή ανωριμότητα, που είναι αρκετά χαρακτηριστικά αντρική. Νομίζω ότι οι περισσότεροι ή και όλοι οι άντρες βρίσκονται στην θέση του Φρανκ ή ίσως αφορμώνται από την αφετηρία του Φρανκ, και μετά κάποιοι καταφέρνουν να αλλάξουν
μέσα από την σχέση, ενώ κάποιοι, πιθανόν οι περισσότεροι, όχι. Αυτήν την ανδρική ανωριμότητα στην αφετηρία τουλάχιστον, η ταινία την δείχνει πολύ καλά. Δείχνει καλά πώς μια γυναίκα τοποθετεί πολύ περισσότερη επένδυση στην εξέλιξη, το ξανανιώσιμο του άντρα, και μέσω αυτού στην εξέλιξη της σχέσης. Τελικά είναι μια ταινία που δείχνει περισσότερο την ανδρική αδυναμία και ανωριμότητα, με ρεαλιστικό πάντως τρόπο.

Η αδυναμία του Φρανκ να φτιάξει τον κοινό χώρο με την Άπριλ φαίνεται σε πολλές πολύ χαρακτηριστικές σκηνές. Ψάχνει για εύκολες και φτηνές επιβεβαιώσεις. Και στην αρχή με την γραμματέα. Αλλά κι όταν ομολογεί στην γυναίκα του ότι την απάτησε, το κάνει, όταν αυτό δεν εξυπηρετεί τίποτα, παρά μόνο να τονίσει ότι αυτός και καλά είναι ο άντρακλας, που θα έπρεπε και να τον επιθυμήσει η άλλη. Εξαιρετικά διεισδυτικά τα σχόλια της Άπριλ σ' αυτήν την σκηνή που του λέει "γιατί τώρα;", εννοώντας: "Γιατί μου το λες τώρα;". Σε ό,τι αφορά στο παιδί που φέρεται η Άπριλ να μην το θέλει, ο Φρανκ και πάλι εντοπίζει στην Άπριλ το φταίξιμο, χωρίς να αναλάβει αυτός την σχέση, αλλά μιλώντας με αφηρημένες ηθικές αρχές.

Και βέβαια, την αλήθεια την λέει ο τρελός, που μοιάζει με τους "σαλούς" της ορθόδοξης παράδοσης.
Και τελικά της λέει ότι δεν θέλει το παιδί, μόνο τότε που είναι η στιγμή που δεν έπρεπε να της το πει. Και την σπρώχνει στην απόφασή της. Και στην τελευταία σκηνή με το καλό αστικό πρωινό. Ο Φρανκ χωρίς καμιά ενσυναίσθηση. Είναι στην κοσμάρα του. Εκλαμβάνει την παραίτηση της Άπριλ σαν εκπλήρωση δήθεν της αρμονίας που έψαχναν. Είναι εξαιρετικά αμήχανος και μη αποφασιστικός, μη αναληπτικός της μοίρας του ζευγαριού.

Τελικά, χρειάζομαι να δω άλλη μία την ταινία για να καταλάβω την τελευταία σκηνή. Το ότι χαιρετά τα παιδιά κλίνει προς το ότι ήταν αυτοκτονία. Αλλά δεν είμαι σίγουρος. Μπορεί να ήταν και ατύχημα. Αλλά πιστεύω ότι σε κάθε περίπτωση ήταν μάλλον πράξη απελπισίας. Νομίζω ότι η Άπριλ μάλλον δεν έβλεπε το μέλλον της πιο μακριά με κάποιον άλλο άντρα/ οικογένεια/ σπιτικό. Νομίζω ότι είχε την ψυχολογία κάποιου που σκοτώνεται, που σκοτώνει την ζωή μέσα του. Τώρα αν ήθελε σίγουρα και την δική της ζωή να αυτοχειρήσει δεν είμαι σίγουρος. Αλλά ήταν μια πράξη μηδενιστική απότοκο αποκοπής της ελπίδας κι όχι κάποιου σχεδιασμού για το μέλλον.

Η Γουίνσλετ σε συγκλονιστική ερμηνεία. Ο Ντι Κάπριο στην καλύτερη ερμηνεία του που έχω δει έως τώρα, εξακολουθώ να μην έχω ακόμη πειστεί ότι πρόκειται για μεγάλο ηθοποιό, πάντως ταίριαξε στον ρόλο και εδώ "το είχε". Δεν βρίσκω "θεατρική" την ταινία. Η φωτογραφία της όντως ήταν εξαιρετική και είχε μια εξαιρετική αισθητικοποίηση της Αμερικής των '50ς. Εν κατακλείδι μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς!