Με αφορμή μια ταινία: Οι "Δέκα Εντολές" του George W. Bush

Με αφορμή την αποχώρηση του George W. Bush από την εξουσία (ελπίζω ότι η εποχή που θα λέγαμε μισοαστεία- μισοσοβαρά την "πλανηταρχία" έχει περάσει ανεπιστρεπτί) μια κωμικοτραγική ανασκόπηση των "Δέκα Εντολών" του νέου Μωυσή στην οκταετία του... Την αφορμή μου την δίνει βεβαίως η νέα ταινία του Oliver Stone...
Αλλά πριν να προσπαθήσει το σινεμά να αποτυπώσει την πολιτική πραγματικότητα, είχαμε πολλές φορές το φαινόμενο να αντιγράφει η πολιτική πραγματικότητα το σινεμά.
Λ.χ. στο "Wag the dog" Αμερικανός Πρόεδρος προκαλεί εικονική κρίση και πόλεμο στα Βαλκάνια για να συγκαλύψει σεξουαλικό σκάνδαλο. Την ταινία επαλήθευσε ο Clinton με τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο ένα χρόνο μετά το σκάνδαλο της Μόνικας. Και την σκηνή του "Independence Day", όπου ο Πρόεδρος κατεβαίνει από ελικόπτερο με zoom στο προπορευόμενο σκυλάκι του, υιοθέτησε ο Bush με πρωταγωνιστή το διάσημο σκύλο Barney. O Bush θα μπορούσε επίσης να ειδωθεί ως αντιγράφων τον Jim Carrey, που αφού έγινε γνωστός για ρόλους σε ταινίες, όπως ο "Ηλίθιος και ο Πανηλίθιος" έπαιξε και στην ταινία "Bruce Almighty", όπου και κλήθηκε απ' το Θεό να γίνη "θεός για μια βδομάδα". Με την ίδια παιδαριωδία θεώρησε και ο απερχόμενος Πρόεδρος τον εαυτό του ως Αντιπρόσωπο του Θεού για οκτώ χρόνια, και τον πλανήτη αντικείμενο των αυθαίρετων παιχνιδιών του.

Η αυτοπεποίθηση, πάντως, του απερχόμενου Προέδρου για το προφητικό του χάρισμα με έβαλε σε σκέψεις για το ποιες θα μπορούσαν να είναι οι 10 εντολές που ο θεός (για την ακρίβεια ο θεός του παρά φύσιν συνασπισμού προτεσταντών και ιουδαϊστών) παρέδωσε στον εκλεκτό του Νομίζω ότι ήταν οι εξής:

1) Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου (Είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να εκλεγείς πρόεδρος τον Η.Π.Α. παρά την ανικανότητά σου)

2) Ου μοιχεύσεις (Ο τελευταίος Πρόεδρος που την παρέβη ακόμη τρέχει). Αλλά ακόμη και αν μοιχεύσης, τότε προς Θεού...

3) ...Μην ψευδομαρτυρήσεις (Η ηθική της αμερικανικής κοινωνίας μπορεί να συγχωρήσει τον εξολοθρεμό λαών, αλλά όχι τις σεξουαλικές παρεκτροπές. Ευπιστεί στο θέατρο για "ανθρωπιστικές αξίες" που απαιτούν άμεσους βομβαρδισμούς, αλλά εξεγείρεται για ψευδορκίες ενώπιον της Βίβλου και του λαού.)

4) Κάνε στις εταιρείες που σε χρηματοδότησαν αυτό που θα ήθελες να κάνουν οι εταιρείες σε σένα. (Τουτέστιν, προκάλεσε πολέμους που ευνοούν τις πετρελαϊκές και κατασκευαστικές εταιρείες, ώστε αυτές να στηρίξουν και την επανεκλογή σου.)

5) Αγάπα το Ισραήλ ως σεαυτόν (Να θυμάσαι: Οι απαιτήσεις του λόμπι τους είναι σημαντικότερες απ' το -απροσδιόριστο, δυσεξερεύνητο- εθνικό συμφέρον του αμερικανικού λαού)

6) Δεν θα λατρεύσεις άλλον εκτός από εμένα (Υπάρχει μόνο ο θεός στον οποίο εμπιστεύεσαι το δολλάριο. Δεύτερο νόμισμα (λ.χ. Ευρώ) απαγορεύεται ως απόλυτο διεθνές μέσο συναλλαγής. Οι ΗΠΑ είναι το μόνο κράτος που κόβει νόμισμα χωρίς αντιστοιχία με το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν του. Αν αμφισβητηθεί το κύρος του δολλαρίου ως του εσχάτου συναλλακτικού μέσου, τέλειωσες. Γι' αυτό οι υβριστές που πουλάνε πετρέλαιο για Ευρώ (λ.χ. Saddam) πρέπει να δοκιμάζουν τη θεία νέμεση. Έναντι αυτής της νομισματικής προτεραιότητας, όλοι οι διεθνείς οργανισμοί (ΟΗΕ, ΕΕ, ακόμη και ΝΑΤΟ!), είναι δευτερεύοντες. Η συνεργασία μαζί τους προαιρετική)

7) Αν δεν υπήρχε η 11η Σεπτεμβρίου, θα έπρεπε να την εφεύρουμε ("S' il n' existait pas d' 11 Septembre, il faudrait l' inventer", για να παραφράσω τον Βολταίρο)... (Τα σχέδια των "Γερακιών" περίμεναν στο ράφι για την κατάλληλη αφορμή. Και ούτως ή άλλως η 11η ευνοεί τις ρεπουμπλικανικές φοβίες. Αποστρέφει την προσοχή απ' την πτώση της οικονομίας. Καλλιεργεί το σωτήριο πατριωτικό image. Επαληθεύει την "Clash of Civilisations")
8) Μακάριοι οι πολεμοποιοί ("Πόλεμος πατήρ πάντων εστί": Στον Ηράκλειτο το γίγνεσθαι είναι ένας πόλεμος που διεξάγεται με ορισμένη κανονικότητα. Έτσι και στη Νέα Τάξη: Πρέπει να διεξάγονται πόλεμοι με ορισμένη κανονικότητα: 1991 Ιράκ, (1995 Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 1998 Ιράκ- Σουδάν- Αφγανιστάν), 1999 Σερβία, 2001 Αφγανιστάν, 2003 Ιράκ. Πέρα από τις πολλές αναγκαίες, αλλά όχι επαρκείς αιτίες, παραμένει ο ένας αποχρών λόγος: Τα λόμπι των πολεμικών βιομηχανιών απαιτούν πολέμους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Για να χρησιμοποιείται η σύγχρονη τεχνολογία, αλλά και να αγοράζεται υπό καθεστώς ανάγκης από τα "συμμαχικά" κράτη. Δεν έχει φθάσει η στιγμή που η οικονομία θα απελευθερωθεί απ' τον πόλεμο. Επιπλέον, πρέπει και να δοκιμάζονται σε κανονικές συνθήκες τα τελευταία μοντελάκια με θεατή όλον τον πλανήτη (από τον καιρό της Χιροσίμας και του Ναγκασάκι, της επιτυχούς πρόβας με θεατή την "σύμμαχο" ΕΣΣΔ). Αλλά και να γίνουν κάποιες μακρινές χώρες (και- βεβαίως- η Γεωγραφία δεν είναι απαραίτητη για τον πλανητάρχη- θα την μάθη βομβαρδίζοντας), πυρηνικοί σκουπιδότοποι του πλανήτη, για απόβλητα που είναι πολύ ακριβό να αποθηκευθούν)

9) Φτιάξε τον κακό και ρίξτον στον γιαλό (Φτιάξε τον "bad guy". Θα σου χρησιμεύσει δυο φορές! Ένας δικτάτορας μπορεί να καταπιέσει το λαό του και να τον σύρει σε πόλεμο που σε συμφέρει (λ.χ. Saddam με Ιράν). Μπορεί να αποτελέσει ευνοικό συνομιλητή στην κατάλληλη στιγμή (Milosevic το 1995). Εκπαίδευσε τον τρομοκράτη και βλέπουμε (λ.χ. bin Laden εναντίον σοβιετικών). Κι όταν τον ξεζουμίσεις και δεν σου χρησιμεύει πια, επικαλείσαι τον ανθρωπισμό και τα δικαιώματα του λαού του, για να επέμβεις (λ.χ. Milosevic, Saddam). Μετά την ήττα του καλύτερα να τον αφήσεις, για να πλανιέται σαν απειλή, ώστε να επεκτείνεις την παρουσία και εκμετάλλευσή σου (λ.χ. Saddam, bin Laden). Κι άμα τελειώσει η διπλή χρησιμότητα, τότε μόνο τον ξεφορτώνεσαι και ψάχνεις άλλον.)

10) Ζήτα συγχώρεση απ' τους διπλωμάτες και τους δημοσιογράφους, μόνο αφού τους σκοτώσεις. (Σε κάθε πόλεμο που ανοίγεις από θέση ισχύος, πάντα να τεστάρεις μέχρι πού "σε παίρνει". Σήμερα βομβάρδισε την κινεζική πρεσβεία (Βελιγράδι 1999), αύριο τους Ρώσους διπλωμάτες (Ιράκ 2003). Το "sorry" έχει ελάχιστο πολιτικό κόστος. Οι στόχοι σου βέβαια είναι "αποκλειστικώς" στρατιωτικοί, πολιτικοί και οικονομικοί. Αλλά στις "παράπλευρες απώλειες" ένταξε και "ψυχολογικούς" στόχους με συμβολική σημασία: Μαιευτήρια. Γιατρούς. Και δημοσιογράφους. Μπορείς πάντα να τα φορτώσεις σ' έναν αποδιοπομπαίο τράγο, λ.χ. στις Μυστικές Υπηρεσίες που σου δωσαν λάθος χάρτη ή στον φαντάρο που ένιωσε απειλημένος κ.ο.κ.)

Και με τον Obama τι γίνεται; Η ταινία έχει καλό trailer. Είναι πιασάρικη, έχει και κοινωνικό προβληματισμό, γενικά είναι από αυτές που πάνε καλά στα Όσκαρ. Το θέμα είναι και αν θά 'χει happy ending! Προς το παρόν να πω ότι για μένα έχει μόνο σασπένς!...

W. (2008) (15 στα 20)

Οι Αγγλοσάξονες του φιλελεύθερου καπιταλιστικού Διαφωτισμού προπαγάνδιζαν το σύνθημα "private vice, public virtue". (Δηλαδή όσο εγωιστικά και αντι-χριστιανικά προωθήσεις το δικό σου ατομικό συμφέρον, τόσο θα προκύψει το καλύτερο για την δημόσια κατάσταση, μέσα σε μια κοινωνία και οικονομία δίχως παρεμβατισμό, που αφήνει τους "φυσικούς" νόμους της οικονομίας να κάνουν την δουλειά τους). Το νόημα της ταινίας με μια φράση θα την περιέγραφα αντιστρέφοντας το κλασικό αγγλοσαξονικό σλόγκαν. Δηλαδή "private virtue, public vice". Δηλαδή, όσο στην προσωπική σου ζωή προσπαθείς να διακατέχεσαι από ιδεώδη στην προκειμένη περίπτωση των σφηκών WASPs (White Anglo-Saxon Protestants) "χριστιανικά" και "ηθικά", τόσο άμα γίνεις υψηλόβαθμος πολιτικός και ασκήσεις πολιτική βάσει αυτών θα φέρεις τον όλεθρο για όλους! Ναι, η ταινία μας δείχνει έναν George W. Bush βασικά καλοπροαίρετο. Είναι reborn, έχει κάποιους σκοπούς, κάποια πιστεύω και αυτά προσπαθεί να προωθήσει. Βέβαια, πιθανόν με μια διαδικασία ίσως και ψεμμάτων που λέει στον εαυτό του, ή που έχει ήδη πει στον εαυτό του πριν αρχίσει να συλλογίζεται. Αν συλλογίζεται...Γενικώς, είναι μάλλον η αφέλεια, η βλακεία, η άγνοια κινδύνου που τον καθιστούν εγκληματία, κι όχι η κακή πρόθεση.
Κοιτάξτε, να το πω όσο γίνεται σύντομα, επειδή αυτή η ταινία πραγματικά δεν αξίζει να της αφιερώσω σεντόνι.
Στα καλά της ταινίας: Δεν δαιμονοποιεί τον Bush. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε μαζί μου. Όλοι ξέρουμε πόσο καταστροφική ήταν η οκταετία Bush. Τι θα κερδίζαμε από το να τον έχουμε ως σάκο του μποξ σε μία ταινία; Θα ήταν πολύ κοινότυπο, πολύ προβλέψιμο!...

Οι εικόνες που δείχνει η ταινία σε μεταφέρουν κάπως σε αυτήν την μέσα Αμερική, την βαθύτερη ενδοχώρα που ψηφίζει τους Ρεπουμπλικάνους. Είναι σημαντικό αυτό και σε βοηθά αρκετά να καταλάβεις την ψυχολογία όλων αυτών των πολυπληθών ψηφοφόρων του Bush. Δεν είναι αυτονόητο! Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε Νέα Υόρκη και Λος Άντζελες στις ταινίες, και το να δούμε και την μέσα Αμερική έχει το ενδιαφέρον του. Προσωπικά, αισθάνθηκα να καταδύομαι όντως σε αυτήν την αμερικάνικη ζωή στο Τέξας και αλλού, στους έρωτές τους, τα μεθύσια τους, τις γιορτές τους, τις συναναστροφές τους, τα σπίτια τους... Η ταινία μου έδωσε ένα γερό αίσθημα του being there... Γι' αυτό της βάζω αυτόν τον συγκριτικά μεγάλο βαθμό. Συν για την πολύ καλή κατά την γνώμη μου ερμηνεία του Josh Brolin, που μας έδωσε παραστατικότατα την αμηχανία και νευρικότητα της βλακείας!

Στα μείον (μάλλον μ' έχει επηρεάσει ο κουλτουρόσουπας...): Γελάς. Αλλά πολλές φορές δεν ξέρεις αν γελάς με τους μπουσισμούς και τα μαργαριτάρια του Προέδρου, ή αν γελάς με τις προχειρότητες και τους ερασιτεχνισμούς της σκηνοθεσίας του Oliver Stone. Πολλές φορές είναι γελοία η ίδια η ταινία και όχι το θέμα της.

Επίσης, υποτίθεται ότι η ταινία θα μας έκανε να καταλάβουμε καλύτερα τον George W. Bush, αλλά προσωπικά δεν έμαθα απολύτως τίποτα που δεν ήξερα ήδη. Η σχέση με τον πατέρα Bush, ήταν κατά την γνώμη μου σε ένα πολύ απλό επίπεδο...

Καταμέτρηση Ψήφων: Vicky Cristina Barcelona & Blindness

Στην ψηφοφορία για το "ποιος είναι ο ερωτικός σας τύπος", σε σύνολο 16 ψήφων, έλαβαν:
1) Duo Cristina & Maria-Elena 4
2) Bardem 3
-) Barcelona 3
4) Vicky 2
5) Από 1, η Cristina, ο Doug, το τρίο Vicky-MariaElena με περίστροφο και ο Woody Allen.
9) 0 για Bardem πακέτο με Penelope.

Αξιοσημείωτα: Η Vicky πέρασε την Cristina! Μπράβο στο αουτσάιντερ Rebecca Hall! Η Barcelona θριάμβευσε, κοντράροντας τα φαβορί Bardem και Duo! Μαυρίστηκε ο Bardem ως πακέτο με Penelope... (Που σημαίνει ότι δεν βρέθηκε ακόμα γυναίκα (ή μπάι) που να είναι διατεθειμένη/ος να μοιραστεί τον Bardem! Τουλάχιστον όχι μεταξύ των αναγνωστριών/ών του "Φαντάσματος". Ναι, πρέπει να παλέψω πολύ ακόμη για την διάδοση της ερωτικής απελευθέρωσης και του σεξουαλικού αλτρουισμού...). Γενικά τα φαβορί επιβραβεύτηκαν, αλλά και τα αουτσάιντερ δεν μαυρίστηκαν...Χάρηκα και για τον Doug, το παλληκάρι, πήρε κι αυτός μια ψήφο, να μην μείνει παραπονεμένος...

Στην ψηφοφορία για το αν είναι μη πολιτικά ορθός ο τρόπος που παρουσιάζονται οι τυφλοί απ' τον Mereilles, είχαμε 3 ψήφους στο όχι, 1 στο ναι, 1 στο ναι μεν αλλά ποιητική άδεια, και 5 στο "έχω μια σκασίλα"! Κανονικά, θα σας είχα κατακεραυνώσει για την μη ευαισθησία σας σε θέματα πολιτικής ορθότητας. Αλλά απ' όταν είδα το "In Bruges", έχω αλλάξει στάση. Λέω, λοιπόν, αντ' αυτού να διοργανώσω μεταξύ των αναγνωστών ένα casting. Ο νικητής θα προταθεί για τον ρόλο του Collin Pharell στο sequel του "In Bruges", το"In Liege" (η άλλη βαρετή πόλη του Βελγίου)... Είστε μέσα;

Gomorra (2008) (18 στα 20)

Πολύ καλή δουλειά! Ένα "hyperlink" έργο στα καλύτερά του! Μ' αρέσει ο ρεαλισμός του, μ' αρέσουν οι πατσοκοιλιές των νοτιοϊταλών, τα ξεθωριασμένα χρώματα. Μην ακούτε αυτούς που λένε ότι είναι απλά ντοκιμαντερίστικο και βαρετό. Η ταινία πέρα από την αξία της ως καταγραφή γεγονότων (σημειωτέον ότι για τον συγγραφέα του βιβλίου Σαβιάνο έχει εκπονηθεί συμβόλαιο θανάτου), έχει και πολύ μεγάλη καλλιτεχνική αξία, με εξαιρετικό ντεκουπάζ. Για την καλλιτεχνική αυτή αξία με κάλυψαν πλήρως τα κείμενα των Kioy, Γιώργου Μπουκάτσα και Αχιλλέα και αισθάνομαι ότι δεν έχω κάτι να συμπληρώσω... Δείτε την οπωσδήποτε!

"Άντε, και για την πρώτη μας δολοφονία, η Καμόρα μας υποσχέθηκε ομορφότερα μποξεράκια!"...

Το Σύμπλεγμα Baader Meinhof (2008) (16 στα 20)

Εφαρμόζοντας το "αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις", προτείνω να δούμε λίγο τον τίτλο της ταινίας. Αν μιλούσαμε για RAF (Rote Armee Fraktion= Φράξια Κόκκινος Στρατός), τότε θα ασχολούμασταν ίσως με τις πολιτικές προϋποθέσεις της (τρομοκρατικής έστω) στράτευσης, τις τακτικές του αντάρτικου πόλεων, τα διλήμματα. Κάνοντας λόγο για "der Baader Meinhof Komplex" (=To Σύμπλεγμα Baader-Meinhof), το θέμα υποβαθμίζεται σε μια προσωποπαγή ομάδα ή συμμορία γύρω από κάποιον Baader και κάποια Meinhof. Πράγματι, στην ταινία εγώ κάτι τέτοιο κυρίως είδα, κάποια πρόσωπα-σύμβολα-θρύλους για κάποιες χρονικά περιορισμένες γενιές γερμανικής νεολαίας, όπως ας πούμε πέρσι είχαμε δει τον Jesse James ως σύμβολο-θρύλο για κάποιες γενιές Αμερικανών. Ή, για να το πω κι αλλιώς, είδα στην ταινία μια συμμορία πολύ σικ και στιλάτη, συσπειρωμένη γύρω από έναν αρχι-τρέντι Baader, όπως η Συμμορία των 11 (Ocean's Eleven) είναι μαζεμένη γύρω από τον αρχι-τρέντι Daniel Ocean- George Clooney. Και οι δύο συμμορίες των πρόσφατων ταινιών κάνουν χοντρά κόλπα με σχετική άνεση, με cool ύφος, χωρίς να φαίνεται ότι πρέπει να επιστρατεύσουν το μέγιστο των δυνάμεών τους.

Baader's Eleven?

Γιατί επιμένω στο θέμα του ονόματος? Γιατί νομίζω ότι τα ονόματα δεν είναι ουδέτερα ή αθώα. Στην δεκαετία του '70 το όνομα "Baader Meinhof Komplex" ήταν ένα όνομα που επιλεγόταν βασικά από τους καθεστωτικούς μηχανισμούς, είτε αστυνομικούς, είτε μιντιακούς, προφανώς για να υποβαθμίσει τον πολιτικό χαρακτήρα της οργάνωσης, ενώ η ίδια η οργάνωση ουδέποτε επέλεξε να αυτο-ονομαστεί έτσι. Και το πρόβλημα στην ταινία, δεν είναι βέβαια το όνομα καθ΄ εαυτό. Είναι ότι το όνομα συμβαδίζει με ένα σημαντικό έλλειμμα πολιτικού στοχασμού. Λ.χ. 1) οι διαφωνίες μεταξύ των μελών στην φυλακή παρουσιάζονται σαν ξεκατινιάσματα ανάμεσα σε δύο ελαφρώς bitchy γκόμενες (Meinhof και Ensslin), 2) στην αρχή εξαίρεται ο διεθνής παράγων της διαμαρτυρίας ενάντια στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, αλλά υποβαθμίζεται ο εσωτερικός παράγων, ότι ετίθεντο θέματα συνέχειας μεταξύ του μεταπολεμικού καθεστώτος της Γερμανίας και του αντίστοιχου ναζιστικού, τα οποία είχαν διογκώσει την λαϊκή και φοιτητική διαμαρτυρία.

Bruno Ganz: Από "Hitler", αρχηγός της μεταπολεμικής Γερμανικής Αστυνομίας! Κάτι τέτοια έβλεπε η RAF... (Αστειεύομαι προφανώς)...

3) Υπάρχει σαφές έλλειμμα στις ερμηνείες, για το οποίο σαφώς φέρει την ευθύνη ο σκηνοθέτης. Ο Baader του Moritz Bleibtreu είναι ένα enfant gate, ένα κακομαθημένο παιδί, που εκνευρίζεται όταν οι Άραβες δεν τον αφήνουν να παίξει με τα όπλα τους κατά βούληση, που προτιμά να κλέβει Porsche, επειδή αυτές ταιριάζουν καλύτερα με τα τρέντι ρούχα του. Το ζεύγος του με την Gudrun Enssling (Johanna Wokalek) είναι σαν το ζευγάρι της πιο μάγκισσας του high-school, που ενώ προηγουμένως ήταν το καλό κορίτσι του (πάστορα) μπαμπά, τώρα αποφασίζει να ξεπορτίσει, και τα καταφέρνει φτιάχνοντάς τα με τον αρχι-μάγκα του ίδιου Λυκείου. (Σαν να λέμε η Kelly του "Χτυποκάρδια στο Beverley Hills", που τα φτιάχνει με τον Dylan). Τώρα, όμως, όλες την ζηλεύουν κι έτσι αυτή πρέπει κατά κανόνα να υπενθυμίζει την βασική κυριότητά της πάνω στον Baader, έστω και εν μέσωι "κοινογαμίας" (έτσι ονομάζεται απ' τον Πλάτωνα στην "Πολιτεία" η σοσιαλιστική σεξουαλική κοινοκτημοσύνη). O Bleibtreu είναι λίγο υπερβολικά μπούλης, δεν δείχνει πουθενά να διαθέτει επιτελικά προσόντα για τον σχεδιασμό τέτοιων επιχειρήσεων. Όπως και η πολυαγαπημένη μου Martina Gedeck μου φαίνεται ως μια υπερβολικά αναιμική και λυρική μεγαλογκόμενα, για να είναι η Meinhof. Από τις ερμηνείες μου άρεσαν μόνο η Johanna Wokalek (Enssling) και η Nadja Uhl (Brigitte M.), που αυτό που παίξανε, έστω κι αν μονοδιάστατο, το παίξανε με πάθος και πείσμα! Και βέβαια δεν αμφισβητώ ότι μπορεί κι ο πραγματικός Baader να είχε κάποιες από αυτές τις ιδιότητες του σεξιστή, φωνακλά, ελαφρώς υστερικού κτλ. Όπως για τον Γιωτόπουλο λέγανε ότι ήταν ένας κοινωνικά γοητευτικός συνδαιτυμών στα μπουρζουάδικα σαλόνια, κολλητάρι με ζωγράφους και φιλοσόφους στο Παρίσι κτλ. Αλλά δεν μπορώ να πιστέψω ότι στο Γερμανικό κράτος αλώνιζε μια οργάνωση που παρουσιάζεται στην ταινία να είναι πιο ερασιτεχνική κι απ' την 17 Νοέμβρη των αδελφών Ντάλτον-Ξηρών!
4) Παραμένουν τα βασικά προβλήματα της ταινίας που έχουν συζητηθεί πολύ. Τα λευκά κελλιά που παρουσιάζονται ευρύχωρα με βιβλιοθήκες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, κ.ά. σίγουρα καλύτερα από την γκαρσονιέρα μου. Η υιοθέτηση της εκδοχής της "αυτοκτονίας" των μελών της οργάνωσης στην φυλακή, σε ένα σημείο που η ταινία έπρεπε να είναι πιο αποφατική. Η δίκη παρουσιάζεται εξαιρετικά χαλαρή. Ο επικεφαλής αστυνομίας πολύ καλός με βαθιά κατανόηση των τρομοκρατών. Και οι "κακοί" του καθεστώτος είναι συνήθως μεμονωμένα παρανοϊκά ή ηλίθια άτομα.
Τα παραπάνω σημαίνουν μήπως ότι πρόκειται για μια ταινία "παραγγελιά" που έχει σκοπό την συστηματική δυσφήμηση της RAF και την αμαύρωση κάθε έννοιας πολιτικής στράτευσης; Νομίζω, κάθε άλλο! Η ταινία, παρά το πολιτικό έλλειμμά της, δεν επιτρέπει νομίζω καθόλου τις "θεωρίες συνομωσίας" που ακούει κανείς να αναπτύσσονται μεταξύ του πάντα καχύποπτου ελληνικού κοινού.
Να πω το αίσθημά μου: Το πρώτο μέρος της ταινίας δονείτο από έναν σαρωτικό επαναστατικό παλμό. Ως προς τα ουσιώδη: Υπάρχει στην ταινία η καταγγελία των γερμανικών μίντια της εποχής, γύρω από τους ομίλους του Bild και του Spiegel, υπάρχει η κατάδειξη των εγκλημάτων στο Βιετνάμ και την Μέση Ανατολή, αλλά και η εσωτερική καταπίεση στην Γερμανία. Θεωρώ ότι δεν μπορεί κανείς να τα παραβλέψει αυτά και να πει με ελαφρά καρδιά ότι πρόκειται απλώς για μια ύπουλη νεο-καθεστωτική δυσφήμηση της πολιτικής στράτευσης.

"Ήρεμα, ήρεμα, δεν είμαι τρομοκράτης, ήρεμα, ήρεμα, είμαι το θύμα μιας αγάπης!".

Πιστεύω ότι ο σκηνοθέτης κατέβαλε κάποιες φιλότιμες προσπάθειες να χωρέσει πολλές αντιτιθέμενες απόψεις. Εγώ αυτό που κυρίως θέλω να κρίνω είναι το πώς από κάποιο σημείο και πέρα μες στην ταινία υποβαθμίζεται η πολιτική προβληματική για να δώσει την θέση της στο εύκολο δράμα και την συναρπαγή των αισθήσεων.
Με μια φράση αυτό που βλέπουμε στην ταινία θα το περιέγραφα ως εξής: Μια ωραία παρέα έγκαυλων νέων που σε μια στιγμή ωραίας καψουρεμένης μέθης τα σπάνε όλα, και μετά ξυπνώντας το άλλο πρωί στο hang-over τους, ανακαλύπτουν ότι έχουν κάνει και σοβαρές ζημιές...
Οφείλω να ομολογήσω ότι τα αισθήματά μου είναι ανάμεικτα. Ο μπιτάτος ρυθμός της ταινίας, το εντυπωσιακό μοντάζ, η μουσική, μπορεί και να ειδωθούν ως πολύ επιτυχημένα. (Αν και εδώ θα ταίριαζε γάντι η ατάκα που χρησιμοποίησε ο Ηλίας Δημόπουλος για άλλη ταινία ότι, αν την θυμάμαι καλά, ο σκηνοθέτης "κάνει πολύ μοντάζ και λίγη σκηνοθεσία"). Σε ορισμένα σημεία η ταινία έβγαζε γνήσιο ερωτισμό, απελευθέρωση. Λ.χ. η σκηνή που έρχεται ο δαρμένος από τους καθεστωτικούς εξουσιαστές και τον φιλοξενεί η Enssling στην μπανιέρα της, και μετά ο Baader του δίνει από πάνω και το πέτσινό του για να δείξει τον διττό συνδυασμό κοινογαμίας και κοινοκτημοσύνης (κι όλα αυτά σε έναν δαρμένο κακομοίρη) σίγουρα θα είναι αυτήν την χρονιά στο Top 10 από τις ερωτικές φαντασιώσεις μου με κινηματογραφική προέλευση!!!

Σίγουρα, πιστεύω ότι η ταινία μάλλον εντείνει σε ένα σύγχρονο νέο, ακόμη και ανενημέρωτο, την επιθυμία για πολιτική επαγρύπνηση, παρά την αποθαρρύνει.
Και σίγουρα θα μου μείνουν από την ταινία το τόσο ερωτικό σαν λαγού άτσαλο πρόσωπο της Johanna Wokalek (1η φωτογραφία), με την τόσο υποδαυλιστική άγαρμπη εφηβική ομορφιά της. Το τόσο λυρικό καθάριο πρόσωπο της Nadja Uhl (2η φωτογραφία), στις πολύ συγκινητικές στιγμές, όταν βγαίνει από την φυλακή με την πεντάχρονη στέρηση από σεξ και οπλοφορία. Όπως, βέβαια, επιβεβαίωσα την μεγάλη μου αγάπη για τις σεσημασμένες "τρομοκράτισσες" Alexandra Maria Lara (3η φωτογραφία) και Martina Gedeck.

Όπως και ήταν εξόχως ερωτικά τα σώματα της ιδεολογίας της φυσικότητας των '7ος, σώματα αφράτα με στρογγυλές κοιλιές και αιδοία θάμνους- σήματα κατατεθέντα της εποχής, εξίσου όπως και οι Citroen-βάτραχοι, τα ουτιδανά Fiatάκια και τα Renault 5.
Να πω μόνο τι φοβάμαι:

Φοβάμαι να μην εξοβελιστεί παντελώς το (πολιτικό) πραγματικό για χάρη του φαντασιακού. Γιατί κάπου, όταν βλέπεις

στην ταινία τριφασικές μουνάρες με καυτά μίνι να γαζώνουν μπάτσους με οπλοπολυβόλα, κάπου απορείς μήπως βρίσκεσαι στην λάθος ταινία, μήπως είσαι στους "Άγγελους του Charlie"...

Οι Άγγελοι του Baader

Τελικά, για να τελειώσω, όπως άρχισα, με μια "ονομάτων επίσκεψιν" (κατά Αντισθένην), έχουμε στην ταινία κάποιο "Komplex", αλλά δεν ξέρω το κόμπλεξ ποιου; Είναι το κόμπλεξ των "Baader-Meinhof"; Ή μήπως είναι τα κόμπλεξ της σύγχρονης Γερμανίας, με την λιγότερη δυνατόν μειωτική έννοια του όρου. Μιας Γερμανίας που προσπαθεί να ξορκίσει τους δαίμονές της με το να μας πείσει, ας πούμε ότι... Ήταν καταπιεστικό το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας, αλλά υπήρχε και λανθάνουσα ανθρωπιά (Das Leben der Anderen), και κάποια καλά που δεν τά 'βρισκες στον παραδίπλα καπιταλισμό (Goodbye Lenin)... Ήταν εγκληματικός ο ναζισμός, αλλά κάνανε εγκλήματα κι οι Σύμμαχοι, κι ο Hitler ήταν κι αυτός άνθρωπος, όχι διάβολος ή madman, όπως μας τον παρουσιάζουν (Der Untergang). Τελικά, την ταινία μάλλον την αντιλαμβάνομαι σ' αυτό το σύγχρονό μας πλαίσιο "ξορκίσματος των δαιμόνων" από τους Γερμανούς. Και τα τρωτά της δεν νομίζω ότι είναι μια σκευωρία δυσφήμησης της πολιτικής στράτευσης, όπως είπαν πολλοί στην Ελλάδα... Αλλά μάλλον μια προσπάθεια να ειπωθεί ότι: Ναι, η Γερμανία είχε καταπιεστικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς, αλλά κοιτάξτε και τι επίπεδο στις φυλακές της! Ναι, ήταν σύμμαχος των Αμερικανών, αλλά μέσα ο λαός έβραζε για τα εγκλήματα σε Βιετνάμ και Μέση Ανατολή! Κ.ο.κ.

"Άντε, και στις επόμενες Απόκριες, θα ντυθώ Che Guevarra!".

Ο Bond του Craig: "Καινοτομία" ή επιστροφή στις πηγές του Ian Fleming?

Kλείνω το μινι-αφιέρωμα Bond με αυτήν την διερώτηση. Γίνεται πολύς λόγος για το πώς ο Bond των Craig/ Haggis ανανέωνει την σειρά ή και την ανατρέπει. Γίνονται συγκρίσεις με την σειρά "Bourne" με Mat Damon, αναφορές στην political correctness, τον ρεαλισμό και την ανθρωπιά του νέου Bond, ως έναυσμα για να επιχαίρουν κάποιοι και να αγανακτούν άλλοι. Αυτό που λέγεται λιγότερο είναι ότι έχουμε επίσης μια επιστροφή στον πρωταρχικό ήρωα των μυθιστορημάτων του Ian Fleming, από τον οποίο η κινηματογραφική σειρά αυτονομήθηκε.

Έκανα από περιέργεια μια γρήγορη ανάγνωση του πρώτου από τα 14 μυθιστορήματα της σειράς του Fleming, δηλαδή του Casino Royale, και διαπίστωσα τα εξής ενδιαφέροντα:

Όταν ερωτάται ο Bond πώς κατάφερε να γίνει 00, απαντά πως δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, απλώς χρειάζονταν ανθρώπους που να είναι έτοιμοι να σφάξουν κάποιον. Και δεν ήταν εύκολο να βρεθούν τέτοιοι άνθρωποι. Καμία περηφάνεια, καμία αυταρέσκεια. Ένας Bond με ώριμη ταπεινοφροσύνη, που διατηρεί ωστόσο την ελάχιστη απαραίτητη απόσταση από τον κυνισμό, με συναίσθηση της ματαιότητας. Ο Bond παρουσιάζεται ως ένα είδος χασάπη. Έπρεπε να κάνει τους δύο φόνους, όπως και στην πρόσφατη ταινία. Στο μυθιστόρημα, όπως και στην ταινία, ο πρώτος φόνος γίνεται με πιστόλι μακρόθεν και χρειάζεται μία μόνο σφαίρα. Εκεί ο Bond θεωρεί ότι είναι πολύ εύκολο τελικά να περάσεις αυτό το βήμα που χωρίζει την πρότερη μακαριότητα του αθώου από τον φόνο. Ο δεύτερος, όμως, φόνος (και οι δύο μες στον Β' Παγκόσμιο) πρέπει να γίνει με μαχαίρι, είναι αρκετά χασάπικος, και προκαλεί τον αποτροπιασμό του Bond. Θεωρώ ότι η ταινία Casino Royale αποδίδει με μεγάλη πιστότητα το πνεύμα του μυθιστορήματος του Fleming σε αυτά τα δύο γεγονότα.

Αν και χασάπης, ο Bond του μυθιστορήματος έχει και το σικ και τον κοσμοπολιτισμό, και το gambling και τον ερωτισμό της κινηματογραφικής σειράς παρέα με την σκληράδα και τον τσαμπουκά. Τι δεν έχει? Δεν είναι ξερόλας. Δεν κάνει ψυχαναγκαστικό σεξ σε κάθε δυνατή ευκαιρία. Δεν έχει εκ των προτέρων έτοιμες τις ατάκες. Δεν έχει εκ των προτέρων έτοιμη την λύση σε όλα τα διλήμματα, σε όλους τους ηθικούς ενδοιασμούς, σε όλες τις συναισθηματικές περιπλοκές. Με λίγα λόγια είναι ένας Bond ανοιχτός, μετεωριζόμενος. Θα μπορούσα, λοιπόν, να τιτλοφορήσω το παρόν ποστ και ως "ο ανοιχτός Bond και οι εχθροί του", παραφράζοντας την έκφραση του Popper.

Θέλω να καταλήξω στο εξής: O Craig είναι ο Bond του μυθιστορήματος του Fleming, και ίσως μόνο αυτός από τους έξι ηθοποιούς που τον υποδύθηκαν. Ίσως θα μπορούσα να πω το ίδιο και για τον Sean Connery, αλλά κυρίως των δύο πρώτων ταινιών, του Δρος Νο, και του "Από Ρωσία με αγάπη", που ήταν και οι δύο μόνες ταινίες που πρόλαβε να δει ο Fleming πριν εκδημήσει. Ποια είναι τα κοινά του Craig με τον μυθιστορηματικό Bond? Και οι δύο είναι σκληροί, βαράνε πολύ, αλλά και οδύνονται και ματώνουν. Και οι δύο έχουν συναισθηματική εξέλιξη που δεν είναι a priori διαγεγραμμένη. Και οι δύο παλεύουν μεταξύ μιας πολύ έντονης αίσθησης καθήκοντος και της ανθρωπιάς τους (που στην περίπτωση του μυθιστορηματικού έχει χαλκευτεί μέσα στον Β' Παγκόσμιο). Ο Sean Connery κατά την γνώμη μου δεν υπήρξε ποτέ ο Bond του μυθιστορήματος Casino Royale, αν και θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι υπήρξε ο Bond των υπόλοιπων μυθιστορημάτων. Και βέβαια, σιγά σιγά η επιτυχία της ταινίας οδήγησε σε μια τυποποίηση, που έφτιαξε μια συνταγή, που θεωρώ ότι είναι άσχετη με την λογοτεχνική προέλευση του Bond. Μερικά ενδεικτικά στοιχεία της συνταγής για να καταλαβαινόμαστε: Οι γκατζετιές, ότι στο τέλος θα υπάρχει ένα κρεσέντο στην βάση του κακού σε κάποιον τουριστικό προορισμό, ότι θα υπάρχει πάντα το δευτερεύον Bond κορίτσι που θα θυσιαστεί, σε αντίθεση με το πρωτεύον που θα μείνει στους τίτλους του τέλους, οι μονομαχίες με δευτερεύοντα κακό-μπράβο-φουσκωτό ως προανάκρουσμα για την τελική μονομαχία με τον πρωτεύοντα κακό, που χρησιμοποιεί περισσότερο την ευφυία και τεχνολογική υπεροχή του, τα αεροπλάνα και πτώσεις χωρίς αλεξίπτωτο, τα οχήματα κ.τ.λ. Αυτή η τυποποίηση ήταν φυσικό μετά την καθιέρωση της επιτυχίας να αφυδατώσει την έμπνευση και τον αυθορμητισμό των Bond, και τώρα παρουσιάζεται ως "καινοτομία", αυτό που εν πολλοίς είναι η μήτρα του Bond, καθώς τα μυθιστορήματα του Fleming ναι μεν έδωσαν τα εναύσματα για την συνταγή, αλλά δεν την περιείχαν στην ολοκληρωτική επιβολή της.

"My name is Fleming... Ian Fleming!"...

Δύο περιπτώσεις στις οποίες η ταινία Casino Royale αποδίδει πιστά το πνεύμα του ομώνυμου μυθιστορήματος και δεν "νεωτερίζει", όπως μπορεί να θεωρηθεί.
α) Ο βασανισμός του Bond έως κινδύνου ευνουχισμού από τον Le Chiffre. Όχι, δεν είναι παιγνιώδης αμφισβήτηση του ανδρισμού του Bond, ώστε να μην θεωρείται πια φαλλοκράτης ματσό. Υπάρχει στο μυθιστόρημα και η έμπνευσή του είναι ακούσματα του Fleming για αντίστοιχα συμβάντα στον Β' Παγκόσμιο, τα οποία μάλιστα αναφέρονται στο μυθιστόρημα. Μάλιστα, πολύ ρεαλιστικά, στο μυθιστόρημα, όταν ο Bond αναρρώνει, αναρωτιέται αν είναι έτοιμος να το κάνει με την Vesper μετά το πάθημα του, και τελικά δοκιμάζει το σεξ μαζί της μεταξύ άλλων για να μπορέσει να διαπιστώσει αν μπορεί και πάλι να λειτουργήσει σεξουαλικά ύστερα από τις καζούρες που τού 'κανε ο Le Chiffre.
Όμως, ο Fleming παρουσιάζει με μια πολύ ευρύτερη ψυχολογική- υπαρξιακή θεώρηση το γεγονός του βασανισμού, η οποία μόνο εν μέρει αποδόθηκε στην ταινία. Πηγή του βέβαια ήταν τα βασανιστήρια του Β' Παγκοσμίου, και σ' αυτό, τηρουμένων των αναλογιών, οι περιγραφές του Fleming έχουν κάτι από την ψυχολογική βαθύτητα των αυτοπαθών Imre Kertesz και Primo Levi, που παρουσιάζουν τους βασανισμούς των Εβραίων από τους Ναζί. Παρουσιάζει, δηλαδή, ο Fleming ότι ο Bond μετά τον πρώτο γύρο βασανιστηρίων, αρχίζει να νιώθει μια συμπάθεια προς τον θύτη Le Chiffre, αρχίζει να εσωτερικεύει την εικόνα που έχει ο θύτης του γι' αυτόν, μέχρι σημείου να αντλεί μια νοσηρή μαζοχιστική ικανοποίηση από τον ευτελισμό και τον πόνο του. Μετά το θάνατο του Le Chiffre και το ξεπέρασμα του κινδύνου, ο Bond μάλλον έχει βρει στην ακραία εμπειρία του πόνου την πρωταρχική συμπάθεια προς όλους τους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου του δημίου του (!), αφού ο πόνος είναι τελικά το ουσιώδες της ζωής, και μόνο σ' αυτόν προσεγγίζεις τους άλλους, όπως θα έλεγε και ο Schopenhauer. Ο Bond έχει φτάσει σε μια ακραία υπαρξιακή αφύπνιση μέσα από τον πόνο, και η έννοια του καθήκοντος χάνει πια το νόημά της. Θεωρεί ότι ο Le Chiffre είναι ένας άνθρωπος, όπως και αυτός, που τους ενώνει ο πόνος, ακόμη κι αν βρίσκεται ο ένας στην θέση του θύτη κι ο άλλος σ' αυτήν του θύματος. Εξάλλου, παρατηρεί ο Bond οι θέσεις αυτές θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι οι αντίστροφες. Με αυτά σκανδαλίζει τους συναδέλφους του, που είναι ζντουπ μονολιθικοί Άγγλοι πράκτορες και απορούν με αυτόν τον προβληματισμό που τον οδηγεί στην παραίτησή του. Ο Bond παραιτείται, επειδή λόγωι της ακραίας αυτής εμπειρίας πόνου, αρνείται πλέον να πιστεύει σε good guys και bad guys. Κάτι παρόμοιο, δηλαδή, με αυτό που συμβαίνει στον Ιβάν Ντενίσοβιτς, τον ήρωα του Σολζενίτσιν στα σοβιετικά γκούλαγκ. Τελικά, είναι μόνο μέσα από αυτήν την εμπειρία του πόνου που ο Bond φτάνει στην αγάπη προς την Vesper, στην οποία τώρα έρχομαι.












Ο Bond μάλλον πήρε από τον μπαμπά...

β) Και στο μυθιστόρημα, όπως και στην ταινία, δίνεται με πολλή ευαισθησία, ο έρωτάς τους. Σκέφτονται πώς να είναι για πάντα μαζί, τα παιδιά που θα κάνουν... Τελικά, η Vesper αυτοκτονεί ως μία υπέρτατη πράξη αυτοθυσίας, που θα σώσει και τον νυν αγαπημένο της, τον Bond, και τον πρώην.

(Μερικές ιστορικές σημειώσεις: Στο μυθιστόρημα, ο πρώην αγαπημένος της ήταν Πολωνός, με τον οποίο η Vesper είχε συνεργαστεί στον Β' Παγκόσμιο εναντίον των Γερμανών, αλλά τώρα είχε παγιδευτεί από τους Σοβιετικούς κατακτητές της Πολωνίας. Η οργάνωση που εκβιάζει την Vesper είναι η σοβιετική αντικατασκοπική "SMERSH" (αρκτικόλεξο γα το ρωσικό "θάνατος στους κατασκόπους"-Smert Shpionam), που είναι το πρότυπο τόσο για το S.P.E.C.T.R.E., όσο και για το Quantum των ταινιών. Για χάρη του Πολωνού, που απειλείται με εκτέλεση από τους Σοβιετικούς, η Vesper παίζει το παιχνίδι της διπλής κατασκοπείας αλλά μόλις γνωρίζει τον Bond και τον ερωτεύεται, οι προτεραιότητες αλλάζουν. Σημειωτέον ότι το όνομα "Vesper Lynd" αποτελεί μια γερμανοειδή προφορά του "West Berlin", που ήταν σύμβολο για τους διπλούς πράκτορες. Ο δε Le Chiffre του μυθιστορήματος, τα λεφτά του τα έχει βγάλει ως μεγαλο-νταβατζής (πώς λέμε μεγαλοδικηγόρος?) από μια αλυσίδα μπορντέλων, την οποία όμως αναγκάζεται να κλείσει λόγωι ενός νεόδμητου μεταπολεμικού γαλλικού νόμου περί πορνείας. Οπότε ελπίζει να αναπληρώσει τα χαμένα λεφτά απ' το gambling).

Η αυτοκτονία της Vesper είχε ως σκοπό να σωθεί ο Bond, χωρίς να εκτελεστεί ο Πολωνός, και να βγει η ίδια με τραγικό τρόπο από το αδιέξοδο. Από το επιθανάτιο σημείωμά της, ο Bond συνειδητοποιεί ότι η αγαπημένη του ήταν ένας διπλός πράκτορας, που εξαιτίας της θα είχαν μάλλον χαθεί αρκετοί Βρετανοί πράκτορες, αρκετά μυστικά, αρκετές μάχες μέσα στον Ψυχρό Πόλεμο. Και επιλέγει να "σκανδαλισθεί" γι' αυτήν την ηθική της ατοπία. Καταλαβαίνει ότι γι' αυτόν μάλλον προέχει το καθήκον, η "δουλειά", και όχι ο έρωτας. Σε αυτό διέφερε από την Vesper. Όχι, ο Bond σίγουρα δεν ήταν σαν τον "Άγγλο Ασθενή" που πρόδωσε την πατρίδα του για την αγαπημένη του. Τελικά, επειδή μάλλον δεν μπορεί να διαχειριστεί την συναισθηματική του αναστάτωση επιλέγει την εύκολη λύση: Την δαιμονοποίηση της Vesper. Η Vesper πρέπει να θεωρηθεί ως vilain, με αντίστοιχο good guy τον Bond, επειδή ο τελευταίος δεν μπορεί να χωρέσει την ακραία θυσιαστική της αγάπη. Κι έτσι φτάνουμε στο "the bitch is dead!", που είναι η καταληκτική φράση του μυθιστορήματος. (Αυτή η δαιμονοποίηση της γυναίκας μου θυμίζει έντονα το πώς τελειώνει αντίστοιχα ένα άλλο ποπ φαλλοκρατικό μυθιστόρημα, οι "Τρεις Σωματοφύλακες" του Dumas). To οποίο δεν σημαίνει ότι ο Bond δεν αγαπά την Vesper! Κάθε άλλο! Αλλά σημαίνει ότι δεν την αγαπά, όπως αυτή εκείνον!..Ο Bond κάνει στο εξής οικονομία στα αισθήματά του! Που την πετυχαίνει με το εξής απλοϊκό κατασκεύασμα. Η Vesper ήταν η σκύλα, η προδότρα, και αυτός το καλό παιδί που δεν θα προδώσει πλέον ούτε κατ' επίνοιαν το έθνος του, αλλά θα συνεχίσει στον δρόμο που προηγουμένως σκεφτόταν να παρατήσει. Και δεν τολμάει ούτε στιγμή να γυρίσει το κεφάλι πίσω, γιατί ξέρει καλά πόσο νωπό είναι το τραύμα της Vesper!

(Έχουμε, δηλαδή, το διπλό παράδοξο: Ο βασανισμός του από τον Le Chiffre τον έκανε να συμπαθήσει τον δήμιό του, και να σκεφτεί την παραίτησή του. Ενώ, αντίθετα, η σωτηρία του από την Vesper τον έκανε να την δαιμονοποιήσει, και να συνεχίσει την εθνοσωτήρια αποστολή του. Άβυσσος η ψυχή του άνδρα!?)

Στην ταινία "Casino Royale" βλέπουμε την παραλλαγή ότι η Vesper αφήνει τελικά ένα hint στον Bond, για να πάει να ψάξει τον Mr White του Quantum. (Άλλωστε δεν είναι τόσο σαφές όσο στο μυθιστόρημα ότι πρόκειται για εκούσια και προαποφασισμένη αυτοκτονία ή για το αν η Vesper απλώς εγκαταλείφθηκε στον θάνατο). Έτσι η ιστορία συνεχίζεται και σε δεύτερη ταινία, πιθανόν και σε άλλες ακόμα. Ο τίτλος "quantum of solace" (ελάχιστο ποσό παρηγοριάς/παραμυθίας) της τελευταίας ταινίας ανλείται από ένα διήγημα του Fleming, όπου ο Bond ακούει από έναν (μετα-)αποικιακό αξιωματούχο την ιστορία ενός ζευγαριού, που όταν χάθηκε αυτό το ελάχιστο "quantum of solace" από την σχέση τους, ο άντρας κυνήγησε την πρώην σύζυγό του αδίστακτα έως τον εξουθενωτικό εξευτελισμό της. Η μόνη εμφανής ομοιότητα είναι ότι η δράση είναι στην Λατινική Αμερική (στην Κούβα το διήγημα). Ίσως ο ποιητής να θέλει και να πει ότι ο Bond της παρούσης ταινίας έχει απωλέσει αυτό το ελάχιστο "quantum of solace" (με την έννοια του Fleming), και γι' αυτό είναι όπως είναι... Ας πούμε, όταν έχεις χάσει αυτό το quantum of solace τι να σου κάνει κι η Olga Kurylenko? Πάντως, δεν είναι ότι ο Bond παύει να είναι επιβήτωρ. Την Strawberry Fields μια χαρά την βολεύει, όπως θα διαπιστώσατε. Αυτό που παύει, είναι το να είναι ψυχαναγκαστικός στο να έχει σεξ σε κάθε ευκαιρία. Και ορθώς!

Mε τα παραπάνω, ελπίζω να κατέστησα σαφές το πόσο οι δύο τελευταίες ταινίες είναι κυρίως καταδύσεις στον θεμελιακό Bond του Fleming. Τώρα ως προς το αν είναι και καινοτομίες με πρότυπο τους Αμερικανούς action heroes τύπου Bruce Willis, Stallone κ.τ.ό... Ασφαλώς και είναι σε κάποιο βαθμό. Τα μυθιστορήματα του Fleming δεν έχουν την καταιγιστική δράση των χολυγουντιανών ταινιών, οπότε πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι στον βαθμό που έχουμε στις ταινίες έναν σκληροτράχηλο die hard Bond υπάρχει και η σχετική επίδραση ασχέτως Fleming. Αυτό που θα ήθελα πάντως να τονίσω είναι ότι αυτή επίδραση είναι ένα ελάχιστο updating του κινηματογραφικού ήρωα των πέντε δεκαετιών. Το πρωταρχικό είναι αφενός η επανεύρεση του μυθιστορηματικού ήρωα... Και αφετέρου η εφεύρεση μιας νέας συνταγής από τον Haggis, για έναν νέο politically correct Bond. Θα επιστήσω την προσοχή στα δύο remakes που παρουσιάστηκαν στις δύο ταινίες. Πρώτον, στο Casino Royale βλέπουμε ως αναδυόμενη Αφροδίτη του Botticelli, όχι πλέον μια γκόμενα σαν την Ursula Andress ή την Halle Berry, αλλά τον ίδιο τον Bond αλά Craig! Επιτρέψτε μου να θεωρήσω την συγκεκριμένη σκηνή ως ένα συμπαθούν προς τους γκέι remake του Αφροαμερικανικού remake της Halle Berry (Die Another Day) του πρωτοτύπου της Ursula Andress (Dr No). Τώρα και ο Bond αποτελεί ένα ερωτικό αντικείμενο, και όχι μόνο τα Bond-girls...

Daniel Craig: Sexier than Ursula Andress! (And Halle Berry)...

Συν το remake του Quantum, όπου βλέπουμε το αδικοχαμένο Bond-girl να παθαίνει ασφυξία από τον μαύρο χρυσό, αντί του κανονικού χρυσού, όπως στον "Χρυσοδάκτυλο". Συναφής είναι ο τρόπος που ο Haggis περνά από το ψυχροπολεμικό SHMERSH (που κατά τον Fleming ήταν υπεύθυνο και για την δολοφονία του Trotsky το 1940!) στο νεοταξίτικο Quantum. Εδώ φτιάχνεται μια συνταγή (όπου η επιρροή του "Bourne" ενδεχομένως να υπάρχει, αλλά για μένα δεν είναι κεφαλαιώδης). Το Quantum είναι μια παγκόσμια κλίκα που ευθύνεται για όλα τα δεινά του νεοταξικού οικολογικά (και όχι μόνο) καταρρέοντος κόσμου. Έχει ανθρώπους στις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ρωσία, την Αγγλία.

Επιμένετε ακόμη ότι ο Sean Connery είναι αξεπέραστος?

Έτσι ένας αντι-αμερικάνος, όπως εγώ, θα δει το υπερθέαμα, χωρίς ενοχές, αφού στο κάτω κάτω ο 007 ανατρέπει ένα αμερικανοκίνητο πραξικόπημα στην Βολιβία. Ένας αμερικανόφιλος από την άλλη, θα χαρεί επίσης με το ότι ο 007 ανθίσταται σε ρωσικές μονοπωλήσεις επί των ενεργειακών πηγών. Ένα αμερικανάκι θα χαρεί με το ότι ξεμπροστιάζεται η υποκρισία του Γάλλου τάχα μου οικολόγου, και έτσι φαίνονται τα πραγματικά αίτια των γαλλικών σπασαρχίδικων για τους Αμερικανούς διαμαρτυριών. Εντέλει, το Quantum βολεύει όλους τους θεατές, προκειμένου να απενεχοποιηθούν σε μια σύγχρονη θέαση των ταινιών James Bond.

Αλλά παρ' όλ' αυτά, θεωρώ αυτό που πέτυχε ο Haggis ως μια μεγάλη επιτυχία!

Αγαπημένες ατάκες: Peninsula

Vesper looked at Bond thoughtfully.
"People are islands", she said. "They don't really touch. However close they are, they're really quite separate. Even if they've been married for fifty years."
Bond thought with dismay that she must be going into a vin triste. Too much champagne had made her melancholy. But suddenly she gave a happy laugh. "Don't look so worried". She leaned forward and put her hand over his. "I was only being sentimental. Anyway, my island feels very close to your island tonight". She took a sip of champagne.
Bond laughed, relieved. "Let's join up and make a peninsula", he said.

Ian Fleming, Casino Royale, chapter 24.

Αφιερωμένο στον διαδικτυακό φίλο Ηλία!

Quantum of Solace (2008) (18 στα 20)

Ο James Bond αντιμέτωπος με την σκιά του..

Από το Casino Royale είχαμε προειδοποιηθεί για το τι πρέπει να περιμένουμε. Ο νέος Bond πλασμένος από τον Craig είναι ένας τύπος που το πάει μέχρι τα άκρα. Δεν είναι ο σουβλάκι κομπλέ με λίγο απ'όλα Brosnan. Είναι ένας τύπος με ασυμβίβαστο πείσμα και τσαγανό, που θα κυνηγήσει τον κακό έως εσχάτων με όση κωλοπηλάλα χρειαστεί, εν ανάγκηι θυσιάζοντας όχι μόνο το shaken not stirred martini, αλλά και το χιούμορ, και το φλέγμα, ακόμη και το σεξ! Ναι, ο νέος Bond δέρνει πολύ και γαμεί σπάνια! Έχει μια ακραία έως κωμική αίσθηση επαγγελματικής ευθύνης: Θα τον σκοτώσει τον κακό, ακόμη κι αν χρειαστεί να κάνει ζογκλερικές ματριξιές (και δη όχι σε εικονικό κόσμο) σε οποιαδήποτε κτήρια, σε οποιοδήποτε χρόνο απαιτηθεί. Αυτό του αφαιρεί την χαλαρότητα ενός Connery, ή ενός Moore, την "ανειμένην δίαιταν" (κατά Θουκυδίδην). Ίσως έτσι να χάνει κάτι από τα ουσιώδη ενός Bond, αλλά κερδίζει σε μια σκληρότητα, που μετά την χλιαρότητα του Brosnan χρειαζόταν. O Craig είναι κατά μια δόση παραπάνω ένας σκληροτράχηλος action hero κατά τα αμερικανικά πρότυπα, ο οποίος θα χτυπηθεί, θα αιμορραγήσει, θα ιδρώσει (και ματώσει) την φανέλα. Δεν βασίζεται καθόλου σε gadgets και εύκολα κόλπα (παρά μόνο στα αυτονόητα και στα ζητούμενα από τις γνωστές απαιτήσεις γκρίζας διαφήμισης). Είναι ένας πιο ρεαλιστικός Bond χωρίς Q και τις σουρεαλιστικές διαθέσεις που είδαμε σε ένα Moonraker ή σ' ένα Die Another Day με διαστημόπλοια, αόρατα αυτοκίνητα κτλ. Όχι, ο Craig χρησιμοποιεί πολύ τα χέρια και τα πόδια του. Ωστόσο, δεν χάνει τον κοσμοπολιτισμό και το σικάτο στυλ, χάνει απλώς την χαλαρότητα. Είναι ένας σκληρός στυλάτος κοσμοπολίτης.

Από το Casino Royale μπήκαμε στον προβληματισμό του prequel. Γνωρίσαμε τον πρώιμο Bond, όταν ήταν άπειρος, παρορμητικός, με διλήμματα και με έναν έρωτα για τον οποίο θα θυσιαζόταν. Υποτίθεται ότι στην Craig σειρά θα γνωρίσουμε αυτήν την εξέλιξη. Το ιδιάζον του Quantum of Solace είναι ότι τον βλέπουμε να απαρνείται ακόμη και την σεξουαλική θήρευση, όντας ίσως υπό την επήρεια του χαμού της αγαπημένης Vesper (Casino Royale). Πράγματι πρόκειται για ένα βαρύ πλήγμα, που θίγει ενδεχομένως τα ουσιώδη του Bond. Αλλά τι να κάνουμε? Μια σειρά που φιλοδοξεί να συνεχίσει πέρα από τις είκοσι ταινίες δεν αρκεί να θυσιάσει το μαρτίνι, πρέπει να θυσιάσει πολύ περισσότερα. Μένει να δούμε αν στην μελλοντική Craig σειρά θα έχουμε μια προσπάθεια σκιαγράφησης μιας ψυχολογικής εξέλιξης του Bond ως εραστή. Πάντως ο έρωτας και η ανασφάλεια του πάνε πολύ του Craig παρά την σκληρότητά του, ή ίσως εξαιτίας της! Ξεχάστε την ανεμελιά και τις ελαφρές καρδιές των προηγουμένων! Ο Craig τα παίρνει όλα πολύ στα σοβαρά! Και τον βρίσκω ως ένα υπέροχο ερωτικό ον που στέκεται εξαιρετικά δίπλα και στην Eva Green και την Olga Kurylenko. Η τελευταία έχει στο Quantum of Solace κάτι από την αφέλεια ενός pin-up girl των '60ς, λόγωι της αφελούς κόμμωσης, του αστεία απλοϊκού ύφους... Με αυτή την έννοια είναι ένα κλασικό Bond-girl. Όμως, η σπάνια γοητεία της και κυρίως το γεγονός ότι ο Craig δεν την καταναλώνει, αλλά στέκεται δίπλα της αδελφικά σχεδόν (σαν ένας Ορέστης δίπλα σε μια Ηλέκτρα), ή με τον άπιαστο ερωτισμό μιας αδελφικής σχέσης, υποδαυλίζουν την επιθυμία και την εξαίρουν σε ένα Bond-girl που αξίζει να μείνει στην ιστορία.

Olga Kurylenko: Το Bond-girl που ο James της έδωσε τα παπούτσια στο χέρι!

Συνολικά, η αποτίμησή μου είναι ότι χάρη στον σεναριογράφο Haggis, που τόλμησε πολύ πιο βαθιές επανατοποθετήσεις του ήρωα από ό,τι τα εφεκτικά ημίμετρα της σειράς Brosnan, και στον Craig, ο Bond είναι ένας updated good guy. Ναι, δεν μπορούμε άλλο να βλέπουμε έναν good guy να καταναλώνει γυναίκες με ανέφελη χαλαρότητα, ούτε να υπερασπίζεται τα δίκαια της Αγγλίας και των ΗΠΑ σε όλον τον κόσμο. Δεν υπάρχει πια το σιδηρούν παραπέτασμα για να δικαιολογεί τις καφρίλες του Bond. Κι έρχομαι σε αυτό το θέμα. Μοιάζει απίστευτο, αλλά ο σεναριογράφος του νέου Bond είναι ο σκηνοθέτης/συγγραφέας της "Κοιλάδας του Ελά" και του "Crash". Και μάλιστα μεταφέρει και στον James Bond κάτι από τον πλανητικό προβληματισμό του.

Τίθεται, για όσους μόνο έχουν δει την ταινία, αυτό το ζήτημα. Ήτοι, πόσο good guy είναι ο Bond του QoS?

προειδοποίηση spoiler, αποκαλύπτονται στοιχεία της πλοκής

Η δράση εκτυλίσσεται στην Βολιβία. Ξέρουμε (ασχέτως ταινίας) ότι στην Βολιβία αυτή την στιγμή Πρόεδρος είναι ο Evo Morales, που είναι ο πρώτος ιθαγενής ηγέτης της χώρας από το 1530 και μετά. Ένας σοσιαλιστής ηγέτης που έχει χαλάσει τη σούπα σε πολλά μεγάλα συμφέροντα. Και ξέρουμε ότι ετοιμάζεται αμερικανοκίνητο αντάρτικο για την ανατροπή του, ένεκα του οποίου ο Μοράλες έδιωξε τον Αμερικανό πρέσβη από την Βολιβία, ακολουθούμενος από τον Τσάβες της Βενεζουέλας. Σε μια στιγμή μάλιστα, που γίνονται κοινά γυμνάσια Ρωσίας και Βενεζουέλας. Και ποιοι είναι οι bad guys εχθροί του Bond στην ταινία? Επίδοξοι πραξικοπηματίες που θέλουν να ανατρέψουν τον ηγέτη της Βολιβίας, βοηθούμενοι από τους Αμερικανούς! Μήπως πρέπει να τσιμπηθούμε αν βλέπουμε όνειρο? James Bond βλέπουμε ή Syriana? Τι διάολο, εζήλωσαν την δόξα του Clooney?

"Και σού 'χα πει να μην βάλεις τακούνια!"...

Βέβαια, υπάρχει ο αντίλογος. Η ταινία διαδραματίζεται σε έναν ακαθόριστο ουτοπικό χρόνο, αφού ως prequel θα έπρεπε κανονικά να συμβαίνει στα 1960ς ή και πιο πριν, πλην η τεχνολογία είναι της εποχής μας και ακόμη πιο προηγμένη. Οπότε δεν εξυπακούεται ότι βρισκόμαστε στην Βολιβία του Μοράλες. Δεύτερον, το βολιβιανό καθεστώς παρουσιάζεται μάλλον ως δικτατορικό, ενώ ο Μοράλες είναι δημοκρατικά εκλεγμένος. Αναπαράγονται στερεότυπα για μια άκρως διεφθαρμένη βολιβιανή κοινωνία από φτωχούς και πρωτόγονους που θα κάνουν τα πάντα για μια χούφτα Ευρώ (όχι δολλάρια πλέον!). Επίσης, αναπαράγονται στερεότυπα για τον κακό πατέρα της μιγάδας Ρωσιδο-βολιβιανής Camille (Κυριλένκο), που ήταν στέλεχος μιας βίαιης δικτατορίας, έχοντας σχέσεις με Ρώσους, αλλά και πιο ειδικά με μια όμορφη Ρωσίδα χορεύτρια (άλλο στερεότυπο). Από την άλλη, η κριτική δεν αφορά στην Αμερική εν γένει, αλλά στην "κακή" Αμερική, που την αντιπροσωπεύει ο λευκός Beam σε αντίθεση με την καλή Αμερική που την εκπροσωπεί ο Αφροαμερικανός Felix Leiter. Λέτε να πρόκειται για επανάληψη του διπόλου McCain vs Obama? Καθώς μάλιστα ο Felix Leiter είναι αυτός που παίρνει την προαγωγή αντικαθιστώντας τον προκάτοχό του! Τελικά, ο Bond στο τέλος διαβεβαιώνει την Μ ότι πάντοτε έκανε την δουλειά του, ας πούμε την προάσπιση των συμφερόντων της Αγγλίας και του βορειοατλαντισμού, ακόμη κι όταν φαινόταν ότι ήταν παρασυρμένος από τα αισθήματά του.

Αλλά τελικά αυτό είναι μάλλον το νόημα της ταινίας. Ότι υπάρχει ένα πραγματικό και υγιές συμφέρον της Αγγλίας, της Αμερικής και των βορειοατλαντικών θεσμών, το οποίο το εκπροσωπεί η νομιμότητα των good guys Bond και Leiter, και όχι οι κλίκες που συνεργάζονται με την ζοφερή οργάνωση Quantum. Θα ήμουν ακραίος αν έλεγα ότι το Quantum μου θυμίζει την κλίκα ιεράκων πολεμοκαπήλων που τριγύριζε τον Bush? Οπότε η Αγγλία γενικά και ο Bond ειδικά παρουσιάζονται ως οι νουνεχείς σύμβουλοι της αστερόεσσας υπερδύναμης, έναν ρόλο βέβαια που έχουμε συνηθίζει να τον παίζει μάλλον η Γαλλία, η Γερμανία και η Ε.Ε., και όχι βέβαια η Αγγλία του Blair και του Brown. (Γενικά η θέση της Αγγλίας και του Bond στην ταινία θυμίζει λίγο την πανευρωπαϊκή προσδοκία να εκλεγεί ο Obama αντί του McCain).

Για χάρη όμως των αγγλοσαξονικών ευαισθησιών, τον ρόλο του κακού θα τον παίξει εδώ ο Γάλλος. Εδώ ο Bond εγείρει κάπως αντιγαλλικά και αντι-οικολογικά αντανακλαστικά. Ή αν τον δούμε από την καλή πλευρά του, θα λέγαμε ότι θίγεται μια αντιπαραβολή μιας υποκριτικής οικολογίας (Dominic Green) προς μια ουσιαστική οικολογία (ο Bond που σώζει τον βολιβιανό λαό απ' την αφυδάτωση). Μπορούμε να το δούμε κι έτσι, τον Bond ως τον γνησιότερο οικολόγο, οπότε να τρίψουμε και πάλι τα μάτια μας! Πού ακούστηκε οικολόγος Bond, αυτός που τά 'κανε όλα λίμπα, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ακόμη, όμως, και σ' αυτήν την περίπτωση, το τελικό θέαμα, ένας Bond να κάνει σμπαράλια ένα οικολογικό ξενοδοχείο βασισμένο στο υδρογόνο, μόνο αποτροπιασμό μπορεί να μου φέρει. Τελικά, τα αντανακλαστικά που καλλιεργεί η ταινία εναντίον των υποκριτικών οικολόγων μάλλον είναι δημαγωγικά και ερεισμένα στα κατώτερα ένστικτα των μποντομαζών.

Η κατάσκοπος που με παράτησε...

Ομολογώ ότι δεν ξέρω πώς να εξηγήσω όλο αυτό το συνονθύλευμα. Παραμένει το πολύ εξαιρετικό γεγονός της επιλογής της Βολιβίας, (για το οποίο δεν αρκεί ως εξήγηση ότι η δράση του ομωνύμου διηγήματος του Ian Fleming εκτυλίσσεται στην Κούβα) και το ότι οι κακοί είναι οι επίδοξοι ανατροπείς του ηγέτη της. Αν μπορεί κάποιος να διαφωτίσει αυτήν την επιλογή καλοδεχούμενος. Και με εντυπωσίασε ακόμη περισσότερο ο Amalric, που έπαιξε εξαιρετικά έναν πολύ θεατρινίστικο ελαφρώς παρανοϊκό κακό, κι οποίος δήλωσε, παρακαλώ πολύ, ότι έπλασε τον χαρακτήρα του bad guy έχοντας ως πρότυπο "το χαμόγελο του Tony Blair και την τρέλα του Nicholas Sarkozy"! Συνέχισε λέγοντας ότι αν υπάρχει ένας πραγματικός bad guy σήμερα αυτός είναι ο Sarkozy, που "είναι απλώς ένας καλύτερος θεατρίνος απ' την Segolene Royale και τίποτα παραπάνω". Πάντως, πραγματικά, η υποκρισία και ο θεατρινισμός του Dominic Green στην ταινία θυμίζει πολύ τα αντίστοιχα καμώματα πολιτικών τύπου Blair και Sarkozy. Άμα ήταν αυτός ο σκοπός του Amalric, πρέπει να ομολογήσω ότι τον πέτυχε!

Τέλος, είναι τρομερός ο συμβολισμός στην σκηνή που ο Green σκοτώνει την δύσμοιρη Strawberry Fields πνίγοντάς της στο πετρέλαιο. Προφανώς πρόκειται για ειρωνικό και παιγνιώδες remake του αντίστοιχου φόνου στον Χρυσοδάκτυλο που σκοτώνει την κοπέλα τυλίγοντάς της στον χρυσό, ώσπου να πάθει ασφυξία. Εδώ, αντιστοίχως η κοπέλα πνίγεται από τον μαύρο χρυσό! Οι πολιτικές προεκτάσεις (βλ. Ιράκ, Βενεζουέλα κ.τ.λ.) δικές σας!

Υπάρχει, λοιπόν, αυτός ο μετεωρισμός περί του πόσο ο αλα Craig Bond είναι ο good guy του 21ου αιώνα. Λέτε ότι έχουμε να κάνουμε τώρα με έναν Bond πολιτικά και οικολογικά ευαισθητοποιημένο, έναν Bond σχεδόν αντι-αμερικανό? (Μόνο να σκεφτεί κανείς ότι εδώ αντί για ορδές Ρώσων στρατιωτών, τον κυνηγάνε αντίστοιχες ορδές Αμερικανών!). Ένας Bond, λοιπόν, αιμορραγών, οικολόγος, κριτικός προς τις ΗΠΑ, ερωτικός, ανολοκλήρωτος! Οι συντηρητικοί λάτρεις του ήρωα μπορεί και να το θεωρήσουν και προδοσία ή ισοπέδωση και να νιώσουν την ανάγκη να αναφωνήσουν: "Σε ποιον κόσμο θα φέρουμε τα παιδιά μας, Γιώργο Τσαμτσίκα?". Ή μπορεί να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου του ευνουχισμού, που παρά τρίχα γλίτωσε ο Craig στο Casino Royale. Εμένα, πάντως, μ' αρέσει πολύ η αλλαγή, αυτός ο Bond που δεν φοβάται μην χάσει τον ανδρισμό του. Και θα του ευχηθώ κάθε καλή συνέχεια στο νέο δρόμο που άνοιξε. Και να βρει μια κοπελιά το παλληκάρι, άντε πολύ καιρό έχει μείνει μπακούρης!..

Eίναι όντως ο Tony Blair το πρότυπο του bad guy?

Αριστεία Mr Bond : Ποιος κάνει τα καλύτερα τζαιημσμποντιλίκια?

Θα το πω εξαρχής για να μην χάνουμε χρόνο. Θεωρώ τον Daniel Craig ως μια εξαιρετικά αξιόπιστη και συγκροτημένη πρόταση για το νέο ξεκίνημα του James Bond, οπότε θα κάνω και την ανασκόπηση των παλαιοτέρων υπό αυτό το πρίσμα.


Sean Connery: Ναι, ο Sean Connery είναι ο Bond! Όλοι οι
υπόλοιποι είναι αποκρίσεις στο πρότυπο που χάραξε αυτός. Τά 'χε όλα: Την αριστοκρατία, το σικ, τις ατάκες με χιούμορ και με καλή προφορά, το ξυλίκι, όπου χρειαζόταν, καθώς και πρώην μποντιμπιλντεράς, αν δεν απατώμαι. Ωστόσο, αντιδρώ σε αυτούς που λένε πάει ο Bond πέθανε με τον Connery, Connery και μετά το χάος. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που λένε ότι δεν υπάρχει ΠΑΣΟΚ μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου, ή ελληνικό μπάσκετ μετά το Νίκο Γκάλη. Ε, όχι δα!




George Lazenby:
Κοιτάξτε την δίπλα φωτογραφία και πέστε μου αν αυτός ο άνθρωπος δεν είναι το αστασίαστο χρυσό βατόμουρο για τον ρόλο του Bond. Κρίμας την Diana Riggs που χαραμίστηκε για να τον στεφανωθεί! Μετά τον Bond, ο Lazenby έκανε καριέρα και στις όψιμες Εμμανουέλες. Ναι, αν δεν τον έχετε ήδη αναγνωρίσει ο Lazenby είναι εκείνος ο καλοκάγαθος γεράκος, που κάθεται μαζί με την ηλικιωμένη Sylvia Kristel στο αεροπλάνο και ακούει τα ερωτικά της απομνημονεύματα. Τι παρακμή!




Roger Moore: Είναι ο έτερος κλασικός Bond. Επεξέτεινε πολύ την χιουμοριστική διάσταση με εξαιρετικές ατάκες, άψογη ειρωνεία, φλεγματικό αγγλικό στυλάκι στις χαριτολογίες. Θα ήταν ύβρις εάν έλεγα ότι στις καλύτερες στιγμές του άγγιζε κάτι απ' τον Michael Caine? Επίσης, καθιέρωσε την ατάκα "My name is Bond. James Bond". Ωστόσο, κάπου στα 80ς παραήτανε γέρος για να τρέχει να κυνηγάει τα τζόβενα, κάπου σκεφτόμασταν "αν ήταν στην ηλικία, που είχε παίξει τον Άγιο κάτι θα μπορούσε νά 'χε κάνει". Υπερβολικές ρυτίδες, εξασθενημένα μαλλιά που ανέμιζαν. Κάπου υπερβολικό χιούμορ εις βάρος της ισορροπίας με τις άλλες συνιστώσες. Και σκεφτόμουνα: "Είναι πράγματι αυτός ο Bond"?

Timothy Dalton: Kατά μια έννοια ο Timothy Dalton είναι ο πρόδρομος του Craig. Μην ξεχνάμε ότι στο "Licence to kill"(1989) είναι η πρώτη φορά που μια ταινία 007 γίνεται ιστορία εκδίκησης, που ο Bond χάνει το φλέγμα του και συμπεριφέρεται ανεξέλεγκτα. Ναι, ο Dalton ήταν ένας would-be Craig, αλλά ένας αποτυχημένος Craig! Ίσως φταίγανε και τα σενάρια που δεν τον βοήθησαν, σε αντίθεση με αυτά τα τελευταία του Haggis. Μα πιο πολύ φταίει το στυλ του, που θυμίζει λίγο "Ατίθασα Νειάτα", ή ήρωα παρτενέρ της Keira Knightley από καμιά ιστορία της Jane Austen. Ένα είναι το σίγουρο: Ο Dalton ήταν πολύ μελάτος και η αποτυχία του, εμποδίζοντας μια ριζική ανανέωση σαν την πρόσφατη, βάλτωσε την σειρά για πολλά χρόνια.

Pierce Brosnan: Η αποτυχία του Dalton έφερε μια διάθεση για συμβιβασμούς και ημίμετρα, που διαφάνηκε με τον Brosnan. Ναι, o Brosnan είχε την ομορφιά, είχε τις σκηνές δράσης, το χιούμορ το είχε μόνο οριακά, πέρναγε δεν πέρναγε την βάση, αν και οι ατάκες που τού 'γραφαν ήταν καλές. Αλλά... Όπως και να το κάνεις, μπορεί ένας ήρωας κομεντί να είναι καλός Bond? Μπορείς να τον βλέπεις σε ταινίες 007 και μετά να τον βλέπεις στην Mamma Mia ή στην Mrs Doubtfire? Κάπως τον έσωζε που του βάλανε την Μ και τον John Cleese. Αλλά και πάλι, η political correctness που προσπαθούσαν να του μεταγγίσουν περί τέλους του Ψυχρού Πολέμου και του φαλλοκρατισμού ήταν τελείως στο επίπεδο των ημιμέτρων. Ο Brosnan απλώς κράτησε μια σκυτάλη και την παρέδωσε...

Για τον Craig σε επόμενο ποστ...

Καλλιστεία Mrs Bond 1962-2008: Ποιο Bond-girl του στάθηκε καλύτερα του 007 στις δύσκολες στιγμές?

Με αφορμή την επικείμενη επιστροφή του 007 στην μεγάλη οθόνη, βάζω την ψηφοφορία-καλλιστεία: Κατά την γνώμη σας, ποιο Bond-girl είναι το πιο όμορφο, το πιο σέξι, ποιο βγάζει το καλύτερο συναίσθημα, ποιο έχει την καλύτερη χημεία με τον Bond, ποιο του στάθηκε καλύτερα στις δύσκολες στιγμές?
(Προβλέπονται περισσότερες από μία απαντήσεις, ενώ ακολουθεί λίστα με φωτογραφίες για να φρεσκάρετε την μνήμη σας).

Ο λόγος που βάζω την ψηφοφορία: Θεωρώ ότι έχουμε καταπιεστεί αρκετά τον τελευταίο καιρό από τα φεμινιστικά Υπερεγώ μας. Υπερβολικά κρίνουμε τον εαυτό μας σε σχέση με το πώς μας βλέπουν οι γυναίκες, ή τι θα ήθελαν από μας. Καιρός να κρίνουμε κι εμείς γυναίκες, και μάλιστα και ως ερωτικά αντικείμενα, γιατί όχι?
Σε μια τέτοια διάθεσή μου συνέπεσε να επανέλθει στην μεγάλη οθόνη ο ήρωας των παιδικών μου χρόνων, στον οποίο έχω εθιστεί παρά τους αναπόφευκτους σκανδαλισμούς μου για τον όποιο βορειοατλαντικό, σεξιστικό και ολίγον τι (ας το παραδεχτούμε) κάφρο χαρακτήρα του. Συνέπεσε να έχουμε στις δύο τελευταίες ταινίες δύο κορυφαία Bond girls- μεγάλες εμπνεύστριες. Οπότε θέλησα να κάνω ένα tribute για όλα εκείνα τα Bond-girls, τα δυναμικά και τα αδικοχαμένα, που βοήθησαν με τον τρόπο τους να φουσκώσειο θρύλος του άντρα με την licence να σκοτώνει και να μην πληρώνει. Όλα εκείνα τα Bond-girls που έζησαν σε καιρούς χαλεπούς, και υπέστησαν τον 007 στις δύσκολες ώρες του, προτού ακόμη αναγεννηθεί από την γραφίδα του Haggis και το πλάσιμο του Craig, ως ευαίσθητος παρτενέρ.

Υπάρχουν ορισμένα genres από Bond-girls, τα οποία θα δούμε. Ας πούμε η Ρωσίδα Αμαζόνα καγκεμπίτισσα, η αγγλίδα δημοσιοϋπάλληλος, που πρέπει να προστατεύσει τον Bond, αλλά αποπλανάται από αυτόν, η εκδικήτρια που ο στόχος της τυχαίνει να συμπίπτει με το θέλημα της Αυτού Μεγαλειότητος, οι εξωτικές Ασιάτισσες, τα bad-girls που μάχονται μαζί του. Υπάρχουν και genres των ηθοποιών που τα υποδύθηκαν: Η μοντέλα που ο ρόλος της άνοιξε την καριέρα, η στάρλετ που μετά τον Bond κάνει απλώς ένα εξώφυλλο στο Playboy και μετά εξαφανίζεται, η στάρλετ που μετά προσπάθησε να γίνει κουλτουριάρα, όχι πάντα με επιτυχία, ή αντιστρόφως η κουλτουριάρα που από ενοχή για την κουλτούρα της προσπάθησει να παίξει το ερωτικό αντικείμενο, ή που βρισκόταν σε κρίσιμη καμπή (της καριέρας) και φοβόταν μήπως μετά δεν θα βρει "γαμπρό". Θα τα δούμε όλα εν καιρώι. Πάμε, λοιπόν, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι. Θα το πάω με την όπισθεν. (Και θα εκφράζω την πρόθεση ψήφου μου, η οποία φυσικά δεν σας δεσμεύει).

Olga Kurylenko- Camille (Quantum of Solace- 2008)

(genre ρόλου: εκδικήτρια, "Ρωσίδα" αμαζόνα. genre ηθοποιού: μοντέλα που παλεύει το σινεμά)
Την ήξερα ως μοντέλα, την πρωτοείδα στο Paris je t'aime ως ηθοποιό. Με συγκινεί η ομορφιά της στις διάφορες μεταπτώσεις και ετεροιώσεις της. Στην ταινία είναι μιγάς ρωσίδα-βολιβιανή. Αυτή η διττή υπόσταση του κάλλους της ταιριάζει γάντι. Έχει τρομερά σλαβικά μάτια, με καταπληκτικό μελί χρώμα, που ταιριάζει και με το να είναι λευκομακιγιαρισμένη (βλ. αριστερά), και με το να είναι μελαχροινωμένη μετανάστης σε θερμά κλίματα (βλ.δεξιά). Ορισμένες φορές είναι μια εξαιρετικά αριστοκρατική ομορφιά, άλλες φορές πάλι το μουσούδι της έχει κάτι το ζωώδες. Θα μπορούσε πιστεύω, να παίξει μια αριστοκράτισσα, θα μπορούσε κι ένα καθημερινό κορίτσι του λαού, που δεν το προσέχει κανείς με την πρώτη ματιά. Όταν την καλοκοιτάζεις είναι χαρακτηριστική Σλάβα (βλ. αριστερά), αλλά σε μια επιπόλαια ματιά θα μπορούσες να την πεις και μεσογειακή ή και λατίνα (βλ.δεξιά). (Είναι ας πούμε σαν μια Ουκρανή που έχει μαυρίσει στην ηλιοθεραπεία λίγο παραπάνω απ' ό,τι πρέπει). Όλο αυτό το παλατζάρισμα με εξιτάρει.
Στο Paris je t'aime με συγκίνησε γιατί έπαιξε το ευμενές τελικά βαμπίρ (λευκομακιγιαρισμένη κι εκεί και εν ταυτώι μια σταλιά ζωώδης), που με μια απροσδόκητη καλοσύνη κι ενσυναίσθηση, αποφασίζει να απέχει από το αίμα ενός έφηβου τουρίστα (Elijah Wood), για να μην τον κάνει σαν και λόγου της. Πλην αυτός την ερωτεύεται και σε ένα κεραυνοβόλημα έμπνευσης αποφασίζει να μοιραστεί την δυστυχία της μ'ένα κυνοδοντόφιλο, στο οποίο αυτή τελικά συγκατανεύει. Γίνονται, έτσι, vampyre-mates σ' ένα happy (??) ending ρομάντσου.

Την ψηφίζω, λοιπόν, δαγκωτή (ταιριάζει εδώ), πρώτον γιατί ως βαμπίρ μ'έκανε να καρδιοχτυπήσω. Και δεύτερον γιατί είναι το μόνο (!!!?) Bond-girl που o James δεν την ρίχνει στο κρεβάτι, αλλά περιορίζεται σε ένα εξαιρετικά αισθησιακό και παθιασμένο φιλί! Αυτό το ανολοκλήρωτο υποδαυλίζει την επιθυμία, την κάνει ακόμη πιο θελκτική και ερωτική, ιδίως καθώς αυτή αποδρά από το αρχέτυπο του ιμπεριαλιστικού καταναλωτή άντρα. (Μάλλον ο νέος σεναριογράφος, ο Haggis, διαβάζει πολύ Proust). Συν ότι κατόρθωσε να ανατρέψει κι άλλο ένα μποντικό στερεότυπο. Ενώ συνήθως ο Bond πέφτει από το αεροπλάνο, είτε μόνος, είτε σφετεριζόμενος το αλεξίπτωτο του κακού, εδώ αρπάζεται από την αλεξιπίπτουσα Kurylenko, που γίνεται έτσι η σανίδα σωτηρίας του. Όταν έχεις μια τέτοια ερωτική σκηνή, τι να το κάνεις το σεξ?!

Εva Green- Vesper Lynds (Casino Royale-2006)
(genre ρόλου: sui generis μοναδικός έρωτας, genre ηθοποιού: ηθοποιός-μοντέλα στο ψάξιμο, με λίγο από nerdy κουλτουριάρα).

Put the blame on Vesper! Και στους σικελικούς (εν προκειμένωι ενετικούς) εσπερινούς της! (Cicilian Vespers, που λέει κι η αγγλική έκφραση για την σφαγή)! Όπως μαθαίνουμε στο prequel, αν ο Bond είναι ένα εγωιστικό γουρούνι, τα φταίει μια γυναίκα! Γιατί μια φορά αγάπησε πραγματικά ο άνθρωπος, ήθελε να αφήσει και την πολλά υποσχόμενη καριέρα του για χάρη της, αλλά αυτή τον πρόδωσε! Πώς μετά να μην γίνει ο (licenced) "σκοτώνω και δεν πληρώνω", ο "γαμώ και δέρνω" εραστής? Οφείλουμε να του αναγνωρίσουμε το ελαφρυντικό του "cherchez la femme"!
Ωστόσο, και αντίστροφα, μπορεί να πει κανείς ότι πίσω από την αναγέννηση του Bond στην αλα Craig εκδοχή του, υπάρχει μια γυναίκα. Αν δεν ήταν η σικάτη Eva Green, μια κυρία που αξίζει να της δώσεις την καρδιά σου, δεν θα είχε μπορέσει ο Bond να αναγεννηθεί ως ο ήρωας του 21ου αιώνα με τον έρωτα, την αιμορραγία του, τις οικολογικές ευαισθησίες του, τον αντιαμερικανισμό του (ναι, χωρίς πλάκα, στο Quantum of Solace)!
Tην ψηφίζω με το χέρι στην καρδιά, γιατί είναι η Ουράνια Αφροδίτη που άλλαξε τον Bond μας. Γιατί είναι η μόλις δεύτερη που δεν μένει μαζί του στους τελικούς τίτλους. Και για την αξέχαστη σκηνή στο βενετικό παλάτσο. Τα περαιτέρω δεν θα μπορούσα να τα πω καλύτερα από τον Ηλία.

Judie Dench- M (1995-σήμερα)

(genre ρόλου: σχέση αγάπης-μίσους με σπασαρχίδω προϊσταμένη, genre ηθοποιού: Βρετανή μητριάρχης).
Γιατί η γριά κότα έχει την πυγμή! Η ιστορία άρχισε ως εξής: Την ίδια εποχή περίπου που ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος σκεφτόταν πώς θα κάνει τον θεσμό της Εκκλησίας να συντονίζεται περισσότερο με τον παλμό της εποχής και φαντασιωνόταν ατάκες για "σκουλαρίκια", "σας πάω!" κτλ., έτσι κι οι νόες της σειράς James Bond αναλογίζονταν με παρόμοια μελαγχολία την κρίση του θεσμού του James Bond, και προσπαθούσαν να σκαρφιστούν τι να κάνουνε... "Μια γυναίκα Μ", ήρθε μια έμπνευση. "Θα δείξουμε ότι είμαστε φεμινιστές, με το να βάλουμε μια γυναίκα να εξουσιάζει τον Bond και δεν θα μπορεί και να μας την βγει κανείς ότι είμαστε παρωχημένοι ψυχροπολεμικοί ματσό"! Η πρόταση πέρασε παμψηφεί, αλλά αν δεν υπήρχε η Judie Dench να την ενσαρκώσει, δεν θα είχε τόση επιτυχία.
Η Dench πήρε κάπου εκεί κοντά και το Όσκαρ για την υπόδυση της βασίλισσας Ελισάβετ, και είχε τα ουσιαστικά φόντα και τις τυπικές περγαμηνές για να σφυρηλατήσει μια Βρετανή μητριάρχη, στα πρότυπα των δύο Ελισάβετ, της Thatcher και πάει λέγοντας. Ο ενδιαφέρων ελιγμός είναι το πώς ο πάντα δύσπιστος προϊστάμενος για τις μεθόδους του Bond, αλλάζοντας φύλο μετατράπηκε σε μια δύσκολη, σπασαρχίδω γκόμενα που δεν ικανοποιείται με τίποτα, είναι σφιχτοχέρα στα γλυκόλογα, σε πρήζει στο maximum των δυνατοτήτων της, πλην τελικά σε αγαπά και σε εμπιστεύεται βαθιά, οπότε δεν μπορείς και να την ξεφορτωθείς! Ή σε μια δυνάστισσα μαμά, που βάζει τον πήχυ υπερβολικά ψηλά για το παιδί της, και αυτό καταδιώκει τον άντρα σε όλη του την ζωή (λένε ότι αυτοί οι άντρες συνήθως πετυχαίνουν πολύ στην σταδιοδρομία τους, αν και δεν διαφεύγουν από μια μελαγχολική διάθεση).

"Eντάξει, μαμά, θα προσέχω!... Ναι, εντάξει, την επόμενη φορά θα είμαι καλό παιδί, δεν θα σκοτώσω τους πάντες σε ακτίνα ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου"...

Υπάρχει ο μετεωρισμός: Είναι η Μ ένα Bond-girl? Θα τολμούσα να απαντήσω θετικά, γιατί στο κάτω κάτω ερωτικά αισθήματα και συμπεριφορά επιδεικνύει προς αυτήν. Πρήζεται, προπονείται απ'αυτήν στον ευνουχισμό, ώστε και να μπορεί να ανταπεξέλθει τα σχετικά βάσανα του Le Chiffre (Casino Royale). Αλλά και εξιτάρεται από την αμφισβήτησή της, ώστε να προσπαθήσει όλο και πιο πολύ να προσεγγίσει την ανέφικτη τελειότητα που αυτή επιζητεί. Της φέρεται με εξαιρετικό ιπποτισμό, μια συμπεριφορά που ίσως και να λείπει από την σχέση του με άλλα Bond-girls. Την ελευθερώνει από την πυργωτή φυλακή ως άλλος πρίγκηπας του παραμυθιού (The World is not enough). Της σώζει επανειλημμένα την ζωή. Αλλά κι αυτή κατά βάθος τον αγαπά, του τρέφει απεριόριστη εμπιστοσύνη, τον υπερασπίζεται σθεναρά, όταν τον αμφισβητούν τρίτοι εκτός οικογενείας. Τελικά, μέσα σ'όλες τις ερωτικές τσάρκες του Bond η M είναι η μόνη σταθερή σχέση του!!

Halle Berry- Jinx (Die Another Day 2002)

Οι δυο εικόνες φαίνονται με την πρώτη ματιά ολόιδιες, αλλά αν τις προσέξετε προσεκτικότερα θα διαπιστώσετε ορισμένες διαφορές

(genre ρόλου: παιγνιώδης μετενσάρκωση-remake. genre ηθοποιού: κουλτουριάρα με ενοχές για την κουλτούρα της)
Μια από τις πλέον πετυχημένες μετάνοιες για το ματσό, ψυχροπολεμικό, σεξιστικό, ρατσιστικό παρελθόν του Βond: Η Αφροαμερικανή Halle Berry ανασύρει από τη ναφθαλίνη το μπικίνι '60ς (με όλα τα αξεσουάρ: μαχαίρι, ζώνη, αγκράφα κτλ) της Ελβετής Ursula Andress, επαναλαμβάνει την ανάδυση από την θάλασσα κατά το πρότυπο της αναδυόμενης Αφροδίτης του Botticelli, και γίνεται η έτσι η νέα Μαύρη Αφροδίτη (κατά το "Μαύρη Αθηνά"). Το Bond-girl που έπλασε η Halle Berry είναι ένα από τα πλέον δυναμικά και αξίζει της προσοχής μας!
Και μια παρατήρηση για την ηθοποιό: Είναι το κλασικότερο παράδειγμα ηθοποιού που ένιωσε τύψεις για την επιτυχία της σε κουλτουριάρικες ταινίες και θέλησε να την αποπλύνει ενισχύοντας το λαϊκό προφίλ της μέσωι ταινιών Bond και μετά άλλων ταινιών δράσης. Τι έτρεξε με την Halle? Eίναι το μοναδικό Bond-girl με Όσκαρ α' γυναικείου ρόλου (η Dench έχει Όσκαρ δεύτερου), το οποίο έλαβε μεσούντων των γυρισμάτων της ταινίας 007. Ο Bond δεν της έφτανε για να ξεπλύνει τις τύψεις της για την κουλτούρα της, και συνέχισε την κατρακύλα: Έπαιξε την Catwoman, και κέρδισε το χρυσό βατόμουρο. Ευχαριστήθηκε αυτό το πέρασμα απ' το ζενίθ της κουλτουριάρικης καταξίωσης στο ναδίρ του φιλολαϊκού προφίλ των μπλοκμπάστερ και τώρα έχει στανιάρει. Δεν την ψηφίζω, αλλά την συνιστώ εκθύμως.

Sophie Marceau- Elektra King (The World is not Enough, 1999)

(genre ρόλου: κόρη κακού, genre ηθοποιού: μεσόκοπη ημι-κουλτουριάρα, ημι-στάρλετ στο ψάξιμο, ενώ την χτυπάνε οι ορμόνες)
Η γνωστή Sophie Marceau, η πάλαι ποτέ ερωμένη του Zulawski, που την ξέρουμε από κουλτουριάρικες γαλλικές ταινίες, αισθησιακές φωτογραφίσεις κι απ' το Braveheart, όταν ξεμένει στο ράφι, κι ενώ την χτυπάει η ηλικία και οι ορμόνες, σκέφτεται να δοκιμάσει με τον Bond. Της βγήκε εν μέρει. Σημειωτέον: 1)Στην ταινία ήταν Αζέρα. 2)Της πάνε τα σιθρού!



Λίγο ήθελα για να την ψηφίσω...

Νέα ερωτική στάση: Το ηλεκτροκαρεκλάτο!

Μichelle Yeoh- Wai Lin (Tomorrow Never Dies 1997)
(genre ρόλου: παιγνιώδης μετενσάρκωση- μετάνοια, εξωτική Ασιάτισσα, genre ηθοποιού: φέρελπις μετανάστρια)

Το γούστο του Bond για τις Κινέζες το ξέρουμε από το "You only live twice"(1967), όπου τις παρομοιάζει με τις κινεζικές πάπιες. Δυστυχώς δεν θυμάμαι την ακριβή ατάκα και βαριέμαι να την ψάξω. Εκείνο που νομίζω, αν δεν με απατά η μνήμη μου, είναι ότι ο κλασικός Bond γούσταρε τις Κινέζες ως υποσταλτικές, ως submissive που υπακούουν στον Ανατολίτη άντρα. Και γι' αυτό έπρεπε κάποτε μετά τα '90ς να ζήσει συγγνώμη. (Πώς, ας πούμε, ζήτησε συγγνώμη ο Πάπας για τις Σταυροφορίες?). Ε, λοιπόν, η ένσαρκη συγγνώμη του Bond είναι ο χαρακτήρας της Wai Lin, που έπλασε η Michelle Yeoh, και που είναι αρκετά ζόρικια και δυναμική. Δεν θα την ψηφίσω γιατί μετά την Zhang Ziyi και την Gong Li έχω κλείσει ως κινεζόφιλος...

Ιzabella Scorupco- Natalya Simanova (Golden Eye, 1995)
(genre ρόλου: "Ρωσίδα" Αμαζόνα, genre ηθοποιού: μοντέλα που ψάχνεται)
Την θυμάμαι μόνο για την έκπαγλη ομορφιά της και για την (καυλωτική) βαριά σλαβική προφορά με την οποία μιλούσε τα αγγλικά. (Ίσως και για το καλό της μαύρισμα, όταν παρουσιάστηκε με το μπικίνι στην χρυσή παραλία, το δειλινό).
Θέλω πάντως επ' ευκαιρίαι να καταθέσω μια καταγγελία: Καμία, επαναλαμβάνω, καμία (και προκαλώ όποιον γνωρίζει το αντίθετο να με διαψεύσει) από τις πάμπολλες "Ρωσίδες" που κοντράρανε τον Bond δεν ήταν αυθεντική Ρωσίδα. Όπως θα δούμε παρακάτω επρόκειτο για Αμερικάνες (!), Ιταλίδες (!), Γεωργιανές (!) κ.ά., εν προκειμένωι για την Scorupco, Πολωνέζα. Πιο κοντά είναι η Olga Kurylenko, που είναι Ουκρανή με κάποιες ρίζες από Λευκορωσία. (Σιγά σιγά το περικυκλώνουνε). Θα ήμουν υπερβολικός αν αναφώναζα "Αίσχος! Τα λεφτά μας πίσω!"?
Πάντως, την Ισαβέλλα την ψηφίζω, γιατί η ομορφιά αξίζει να επιβραβεύεται!
Κοκκινομάλλα, ξανθιά, μελαχροινή... Σε όλες τις αποχρώσεις μαλλιών, η Izabella Scorupco είναι θεά! (Πάντως, την προτιμώ κοκκινομάλλα, όπως στην ταινία)...

Maryam d'Abo- Kara Milovy (The Living Daylights, 1987)

(genre ρόλου: Καγκεμπίτισσα Αμαζόνα, genre ηθοποιού: φέρελπις λίγ'απ'όλα, που τελικά δεν της βγήκε).
Άλλη μια Καγκεμπίτισσα, που στην πραγματική ζωή δεν είναι Ρωσίδα, αλλά τουναντίον Γεωργιανή, συμπατριώτισσα του Shaakashvilli! (Λέτε σ'αυτήν την παρεξήγηση να βρίσκονται οι ρίζες της ρωσογεωργιανής σύρραξης του περασμένου καλοκαιριού?! Παντού βάζει το χεράκι του ο Bond!). Σκηνή που θα θυμάμαι είναι όταν αυτή ετοιμάζεται να δολοφονήσει έναν άλλο στόχο, κι ο Bond την εντοπίζει και την στοχεύει, αλλά συνειδητοποιεί ότι είναι η τσελίστρια που είχε θαυμάσει λίγο πριν. Ως απίστευτος ιππότης χάνει εσκεμμένα τον στόχο του, και την πυροβολεί μόνο στο όπλο της για να την τρομάξει, ενώ ένας φύτουκλας συνάδελφος του Bond τον βρίζει. (Άχ, πώς τις ρίχνει!). Ακολουθεί ένα love-story που εγκαινίασε τον Timothy Dalton ως την πρώτη απόπειρα για έναν καλό, αισθηματία Bond. Ένα love-story, βεβαίως, με άπειρα στερεότυπα για τις γυναίκες του ανατολικού μπλοκ, ικανά να εξοργίσουν έναν Ρωσόφιλο, όπως εγώ, και να κάνουν τον Putin (αν έχει δει την ταινία) να σκέφτεται ποια θα είναι η επόμενη πρώην σοβιετική δημοκρατία, όπου θα μπουκάρει. Αξίζει να θυμόμαστε ότι:



Στην συγκεκριμένη ταινία οι good guys είναι οι Ταλιμπανοειδείς Αφγανοί αντάρτες! Είναι η εποχή που ο bin Laden είχε φοβερά κολλητιλίκια με τους Αμερικανούς, και αυτό προσδίδει στην ταινία μια φοβερή τραγική ειρωνεία. Σε μια σκηνή μάλιστα η Μαριάμ εμφανίζεται με ένα κάλυμμα κεφαλής που θυμίζει βιντεάκι-διάγγελμα του Μπιν Λάντεν (βλ. δεξιά). Τελικά, πάντως, η Μαριάμ δεν είχε, φευ, την καριέρα που περιμέναμε, και το μόνο που έδειξε είναι ότι ξέρει να χειρίζεται εξίσου καλά το τσέλο, και το νεροπίστολο (βλ. αριστερά).

Κim Basinger- Domino (Never Say Never Again, 1983)

(genre ρόλου: girlish γκομενίτσα, genre ηθοποιού: εξαίρεση: στάρλετ, που ο Bond της στάθηκε γουρλής!). Ιδού η εξαίρεση στην "κατάρα" του Bond, που θέλει όποια ηθοποιό παίξει στις ταινίες του μετά να καταβαραθρώνεται! Η ταινία "Never say never again" όχι μόνο δεν ανέκοψε την ανερχόμενη πλην άσημη τότε Kim Basinger, αλλά την απογείωσε. Δεν την ψηφίζω, γιατί ήταν κλαψομούνα!
ΥΓ. Ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη από τους πιστούς οπαδούς του Bond που εντάσσω έτσι αιρετικά το Never say never again στον "Κανόνα" των "ορθοδόξων" James Bond "Ευαγγελίων". Ναι, το ξέρω, το "Never Say Never Again" είναι ένα "απόκρυφο Ευαγγέλιο", σαν το "Ευαγγέλιο του Ιούδα" ή τον "Κώδικα Da Vinci"...

Carole Bouquet- Μελίνα (For your eyes only 1981)

(genre ρόλου: εκδικήτρια, genre ηθοποιού: κουλτουριάρα που κύλησε για λίγο στον βούρκο)
Ναι, αυτό το Bond-girl δεν είναι όποια κι όποια! Είχε πριν λίγο πρωταγωνιστήσει στο "Σκοτεινό Αντικείμενο του Πόθου" του Bunuel, και έκτοτε βρίσκεται στην κορυφή της γαλλικής κουλτούρας! Αλλά είπε να κάνει για λίγο την αλλαγή περιβάλλοντος και να το δοκιμάσει λίγο, όπως μετέπειτα η Emmanuelle Beart στο Mission Impossible. Μετά έκανε παρθενορραφή και προσπάθησε να ξεχάσει αυτήν την ατυχή στιγμή της!
Σημειωτέον: Είναι η μοναδική Ελληνίδα Bond-girl! To καμάρι μας! Ήταν η εποχή που μόλις είχε καταστεί κλασική η Μελίνα Μερκούρη, και στην Ευρώπη μόλις ακούγανε Ελλάδα το μόνο που σκέφτονταν ήταν το "Ποτέ την Κυριακή" και ο "Ζορμπάς". Και η ταινία προσπάθησε να βάλει περισσότερα στερεότυπα για την Ελλάδα κι απ'όσα έβαλε ο Woody Allen για την Βαρκελώνη στο Vicky Cristina Barcelona. Λοιπόν, ναι, η Μελίνα ανήκει στο genre "εκδικήτρια", αλλά δεν είναι όποια κι όποια! Είναι η μετενσάρκωση της Ηλέκτρας, που θέλει να εκδικηθεί το αίμα των δικών της, όπως εκμυστηρεύεται δραματικά στον 007. Κι ο James καλείται να γίνει ένα είδος Ορέστη ("του την έδωκε του Ορέστη, άμα λάχει να 'ουμ", πού ΄λεγε κι ο Χάρρυ Κλυνν), εν μέσωι συρτακιών και σουβλακιών, και να εκδικηθεί όχι τον Αίγισθο, αλλά τον Χρηστάτο (για μουρλός Κεφαλονίτης μου ακούγεται), αν θέλει να γευθεί απ' την Μελίνα το μέλι! Τέλος πάντων θα την δώσω την ψήφο στην Bouquet και για την Ηλέκτρα, και για τον Bunuel, αλλά κυρίως γιατί την είδα πέρσι στο θέατρο σε απόσταση δύο μέτρων κι ενώ διανύει την έκτη δεκαετία της ζωής της δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από τότε, και χωρίς να φαίνονται σιλικόνες, μπότοξ και άλλα τέτοια... Η καλύτερα διατηρημένη γυναίκα που έχω δει ποτέ, με διαφορά!

Βarbara Bach- Anya Amasova (The spy who loved me, 1977)
(genre ρόλου: "Ρωσίδα" Αμαζόνα, genre ηθοποιού: λίγο απ'όλα που ψάχνεται)
H κλασική περίπτωση "Ρωσίδας" Αμαζόνας που αγάπησε τον Bond, καθώς η αρχή ότι τα "ετερώνυμα έλκονται" φαίνεται ότι ισχύει και στους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς, και ο Ψυχρός Πόλεμος έπρεπε να γίνει θερμός έρωτας, των πάντων επιτρεπομένων και στους δύο. Είναι η εποχή του κλασικού Bond. Οι σεξιστικές και αντι-ανατολικές πλακίτσες δίνουν και παίρνουν: Η "Ρωσίδα" κατάσκοπος ονομάζεται "Triple X" (XXX), (αργότερα μια άλλη Ρωσίδα θα ονομαστεί Onatop!) ενώ ο Bond ερωτοτροπεί μαζί της για να υψώσει το ίματζ του Βρετανού εραστή. Η μίνιμουμ political correctness εξασφαλίζεται (?) από το ότι βορειοατλαντικοί και σοβιετικοί ενώνουν τις δυνάμεις τους για να συνεργαστούν εναντίον ενός κοινού κακού που απειλεί με πυρηνικά. Η Anya Amasova διαθέτει άψογη σοβιετική γκαρνταρόμπα για όλες τις περιστάσεις, όπου όλα επιτρέπονται, ήτοι από τον πόλεμο ως τον έρωτα (βλ. φωτογραφίες), (ενώ κάνει και το μοναδικό full nude στα μποντικά χρονικά, έστω διά μέσου ενός ημιδιαφανούς γυαλιού!) και βέβαια μια βεντέτα που θα την λύσει το φλέγμα και το χιούμορ του Bond αλα Roger Moore. Κλασικά, η ηθοποιός που την υποδύεται δεν είναι Ρωσίδα, αλλά τουναντίον Αμερικάνα! Και μπορεί η Barbara Bach να ήταν η κατάσκοπος που αγάπησε τον James Bond, όμως εντέλει παντρεύτηκε τον Ringo Starr των Beatles.

Για του λόγου το αληθές...

Diana Rigg- Teresa (On her Majesty's Secret Service, 1969)

(genre ρόλου: sui generis, η μοναδική σύζυγος του Bond & κόρη κακού πλην σύμμαχου, genre ηθοποιού: λίγο απ'όλα που με τον Bond βρήκε τον εαυτό της).
Η μοναδική φορά που ο Jimmy πάτησε τα σκαλιά της Εκκλησίας. Η Τερέζα τον έκανε να δαγκώσει την λαμαρίνα και να φέρει ένα τραύμα που ποτέ δεν ξεπέρασε. Ο μετέπειτα φλεγματικός χιουμορίστας Roger Moore έχανε και το φλέγμα και το χιούμορ του μόλις κάποιο μεταγενέστερο Bond-girl αναφερόταν στον γάμο του. Η Τερέζα είναι το μοναδικό θέμα για το οποίο δεν ανεχόταν χιούμορ. Η Τερέζα έφερε ως προίκα της το μίσος του ισχυρού πατέρα της για τον τότε αρχιεχθρό του Bond, τον Ernesto Stavro Blofeld. Πλην λογαριάζανε χωρίς τον φεουδάρχη Blofeld, που διεκδικεί το δίκαιο της πρώτης νυκτός (jus primae noctis) με το να σκοτώσει την Τερέζα λίγο πριν αρχίσει ο μήνας του μέλιτος. Ναι, είναι η πρώτη φορά που ο Bond μένει φτωχός και μόνος καουμπόι στους τίτλους του τέλους, κι αυτό δεν επαναλήφθηκε παρά μόνο μια πεντηκονταετία αργότερα, όταν ανέλαβε ως σεναριογράφος ο Haggis. Γι' αυτούς τους λόγους η Diana Riggs θα άξιζε την ψήφο μου, όμως δεν το κάνω, γιατί η ομορφιά της δεν υπερβαίνει την δεκαετία του '60, άντε και του '70, και γιατί η χημεία της με τον Lazenby (το χρυσό βατόμουρο των Bond!) ξεπερνάει σε ξενέρωμα και την χημεία του γερο-Lazenby με την γριά Sylvia Kristel στις όψιμες Εμμανουέλες...


Daniela Bianchi- Tatiana Romanova (From Russia with Love, 1963)
(genre ρόλου: "Ρωσίδα" Αμαζόνα, η πρώτη διδάξασα, genre ηθοποιού: μοντέλα που το πάλεψε με το σινεμά)
Απίστευτη αρχή ταινίας: Αν δεν με προδίδει η μνήμη μου, στην Intelligence Service λαβαίνουν μια φωτογραφία από μια Ρωσίδα που θέλει να διαρρεύσει στην Δύση, επειδή έχει ερωτευθεί τον Bond από φωτογραφία! Ο Bond κι ο M αναρωτιούνται μήπως είναι παγίδα (!!!), αλλά ο 007 είναι έμπλεως αυτοπεποίθησης και θεωρεί ότι δεν έχει τίποτα να χάσει, και σε κάθε περίπτωση θα καταφέρει με κάποιο τρόπο να συνδυάσει δουλειά και διασκέδαση. Κάπως έτσι η Τατιάνα Ρομάνοβα θα γίνει η πρώτη διδάξασα όχι μόνο για το Birthday girl της Nicole Kidman, και τα συναφή στερεότυπα, αλλά και για όλη την επακολουθήσασα στρατιά από Καγκεμπίτισσες, που ήταν μαϊμού-Ρωσίδες. Η Bianchi ήταν Ιταλίδα. Βέβαια εκείνη την εποχή (1963) ίσως να υπήρχε λόγος. Ίσως οι ταινίες James Bond να ήταν ένας θεσμός σαν τα Βραβεία Νόμπελ Λογοτεχνίας. Με τα τελευταία, ίσχυε ότι το να βραβευθεί ένας Ρώσος συγγραφέας σήμαινε ότι ήταν πράκτορας της Δύσης κι έπρεπε πάραυτα αυτός ή η οικογένειά του να υποστεί τις απαραίτητες διώξεις (βλ. Sakharov, Pasternak και Solzhenitsyn). Ίσως κάτι αντίστοιχο να συνέβαινε και με τα Bond-girls. Δεν βρίσκανε αυθεντική Ρωσίδα, επειδή οι κοπελιές θα φοβόντουσαν μην σταλούν οι δικοί τους στην Σιβηρία, όπως συνέβαινε με τους γίγαντες της ρωσικής λογοτεχνίας. Ποιος ξέρει... Πάντως η Τατιάνα Ρομάνοβα, ως πρώτη μαϊμού Ρωσίδα Αμαζόνα, ευχαριστήθηκε ένα ρομαντικό ταξίδι με το Orient Express από την Πόλη ως την Βενετιά, ένα ταξίδι που θα το θυμόμαστε για πάντα...
Κοιμήσου και παρήγγειλα στην Πόλη τα διαβατήριά σου, στην Βενετιά τα μικροφίλμ τα κατασκοπικά σου...















Ursula Andress- Honey Rider (Dr No, 1962)
(genre ρόλου: γκομενίτσα που τσαμπουκαλεύεται, αλλά και το αιώνιο Bond-girl, genre ηθοποιού: λίγο απ' όλα που ο Bond της στάθηκε γουρλής).
Εντάξει, την ξέρετε όλοι. Να επισημάνω μόνο ότι σε αυτήν την παρθενική ταινία, βλέπουμε το ζεύγος Bond να είναι τελείως άπειρο. Μιλάμε για τραγελαφικούς ερασιτεχνισμούς. Λ.χ. τον Bond να πίνει το ποτό που του προσφέρει ο bad guy Δρ Νο, και μετά να απορεί γιατί λιποθύμησε. Ή βλέπουμε την Honey να εξομολογείται στον 007 ότι φοβάται, σαν να είναι κάποια παιδούλα. Αυτό είναι και η μεγάλη ερωτική ποιότητα της Ursula Andress στην ταινία: Ότι βγάζει πολύ συναίσθημα. Σαν να έχουμε δύο εφήβους που πάνε στα τυφλά, την πρώτη φορά, που δεν ξέρουν τι κάνουν, λίγο φοβούνται, πολύ αισθάνονται. Γι' αυτό το αίσθημα θα ψηφίσω την Ursula Andress, αλλά και γιατί μου έχει μείνει αξέχαστη η σκηνή από την συνομήλικη ταινία του Woody Allen "What's new pussycat?", όπου ο Peter O'Toole προσπαθεί εναγωνίως να δραπετεύσει από τις πολλές γυναίκες της ζωής του, και τρέχει ιλιγγιωδώς με ένα κάμπριο στους επαρχιακούς δρόμους, όμως η (άγνωστή του) γυναικάρα Ursula Andress έρχεται και προσγειώνεται στο ανοιχτό αμάξι του με αλεξίπτωτο! Η απόλυτη φαντασίωση, αλλά και φόβος μου!








Να μην ξεχάσω και την Moneypenny:

Kαλές, αλλά η μεν πρώτη δεν ξεπέρασε το χιούμορ της εποχής. Η δε δεύτερη, η ηθοποιός Samantha Bond (άκου όνομα! Μήπως τελικά τον παντρεύτηκε πράγματι τον 007?) είναι εξαιρετική ηθοποιός, την είχα πετύχει και μια φορά σε λονδρέζικο θέατρο, όπου έδωσε ρέστα, αλλά οι ταινίες 007 ήταν μάλλον για να βγάλει το χαρτζιλίκι της.

Τέλος, υπάρχουν κι άλλα 22 Bond-girls, που δεν τα αναφέρω γιατί τα θεωρώ απλώς διεκπεραιωτικά. Αλλά δέχομαι και αντίθετες απόψεις...